‘Ik heb twee weken geleden vertelt aan mijn vrouw dat ik ook op mannen val’.
Ik sta in het Martin Luther Kingpark in Amsterdam, terwijl de Pride Walk zich zojuist in beweging zet op weg naar de Dam. De man, die zich aan mij voorstelt als Joost, kijkt me aan met een mengeling van trots en bezorgdheid.
‘Ik heb geen idee hoe dit verder afloopt, maar het voelt toch zo goed dat ik dit eindelijk heb verteld’, voegt hij eraan toe.

Robbert Nijziel is Bi+ coach voor mannen. Eind 2020 introduceerde hij zijn 8 stappenmodel, waar hij in zijn coachpraktijk mee werkt. Dit ervaringsmodel kan jou inspiratie geven voor hoe je jouw bi+ zijn een plek geeft in alle relaties in je leven. Deze blog gaat over de derde stap in zijn model.

In mijn vorige blog ‘Probeer het eens uit’, heb ik je uitgedaagd om het ‘gewoon’ eens uit te proberen en te ervaren hoe dat is. Als je in een relatie zit, is dat niet altijd even gemakkelijk. Bij veel mannen komt er dan ook een moment dat je wilt vertellen dat je ook gevoelens hebt voor mannen.

Moet ik het wel vertellen? 
Dit is een vraag die ik van veel mannen hoor als ze erachter komen dat ze ook (seksuele) gevoelens hebben voor mannen. Deze vraag wordt nog belangrijker na een geslaagde (seks-)date met een man. Zeker als deze ervaring je verlangen verder aanwakkert.
Dit is een onderwerp waarmee ik 15 jaar geleden zelf ook heb geworsteld in de liefdesrelatie die ik toen had. Uiteindelijk heb ik ervoor gekozen om bij de start van een nieuwe liefdesrelatie open te zijn over mijn biseksualiteit. Deze blog put uit ervaringen van mannen die ik de afgelopen vijftien jaar heb ontmoet privé of in mijn praktijk en uit een groot onderzoek* dat onder circa 80 stellen is gehouden, waarvan de man ook gevoelens kreeg voor andere mannen. Ik geef je overwegingen om het wel of niet te vertellen, levensgebeurtenissen die vaak aanleiding zijn om het te vertellen. Daarnaast zet ik op een rij welke consequenties het vertellen kan hebben voor je huwelijk of je relatie.
Ik richt mij voornamelijk op mannen in mijn praktijk, maar iedereen kan met hetzelfde probleem worstelen. Dus mannen kun je hieronder ook door elk gender vervangen.

De onthulling
Hoe ga je om met je biseksualiteit? Vertel je het of word je ontdekt? Biseksualiteit in relaties kan op verschillende manieren aan het licht komen.

1. 1. Je vertelt het vrijwillig
2. 2. Je vertelt het onder druk van vragen van je partner
3. 3. Je geheim wordt ontdekt door bewijs in mails, chatberichten of in de 4. browsergeschiedenis van je laptop; je wordt hiermee ge, waarop je toegeeft ook seksuele gevoelens en verlangens voor mannen te hebben
4. 4. Je vertelt het, omdat je niet anders kan (bijvoorbeeld doordat je een geslachtsziekte oploopt of gechanteerd wordt)
5. 5. Je partner wordt ingelicht door een ander en dan vertel je het ‘vrijwillig’
6. 6. Je partner wordt ingelicht in de aanwezigheid van een ander persoon – vaak een professional – na jaren van ontkenning of ze krijgt bevestiging van haar vermoedens, maar jij blijft ontkennen
7. 7. Je partner ontdekt jou, tijdens seksuele handelingen met een man.
8. 8. Of op nog weer een andere manier

De impact
Hou er rekening mee dat wanneer je partner ontdekt dat je ook op mannen valt, dit een hele andere impact op je relatie heeft dan wanneer je dit zelf vertelt. Natuurlijk: als je het vertelt aan je partner zal ze vaak schrikken, boos of verdrietig worden, teleurgesteld zijn en verward. Als het voor haar als een verrassing komt is dat niet meer dan logisch. Wanneer je vrouw het echter zelf ontdekt, heeft dit een grotere impact op jullie onderlinge vertrouwen. Vergelijk dit maar met het ontdekken van vreemdgaan. Ontdekken maakt het veel gecompliceerder en heeft veel meer impact dan wanneer je het zelf vertelt.

Waarom vertellen?
Maar waarom zou je het zelf vertellen? Het is veilig als niemand het weet, het geeft ook een gevoel van controle, je wilt je partner geen pijn doen of je weet dat je partner het afkeurt. Cijfers uit onderzoek* geven inzicht in de redenen om het niet te vertellen: 40% van de mannen wil zijn partner geen pijn doen, 18% geeft aan dat het de relatie ernstig zou schaden, 11% schaamt zich voor zijn biseksuele gevoelens of daden. Daarnaast zijn er andere argumenten zoals ‘het is mijn zaak, anderen hoeven er niets van te weten’ en ‘het is alleen maar seks en geen liefde’ en ‘het wordt toch niet getolereerd in mijn familie of deze maatschappij’.

Omgaan met de spanning
Veel biseksuele mannen worden van binnen in tweeën gescheurd. In elke biseksuele man zitten namelijk twee seksuele – maatschappelijk genormeerde – identiteiten: de heteroseksueel en de homoseksueel. Veel biseksuele mannen ervaren deze twee mannen in zichzelf als twee verschillende persoonlijkheden met bijbehorende gedrag en gevoelens. En dat is niet zo gek in een maatschappij waarin je óf hetero bent óf homo met alle culturele normen en waarden die bij zo’n identiteit horen.
Omdat mannen die in een relatie zitten niet willen vreemdgaan, lossen mannen hun biseksuele verlangens op door bijvoorbeeld pornografie of ze beelden zich in seks te hebben met een andere man, terwijl ze seks hebben met hun partner. Ook zoeken mannen online opwinding met mannen, zonder dat er gezamenlijk wederzijds fysiek contact ontstaat. Vaak blijken deze vormen van verbeelding of online seks uiteindelijk niet voldoende. En wordt in het geheim de stap gezet naar fysiek seksueel contact met een man. Voor veel mannen is vreemdgaan en online seks een manier om hun biseksualiteit geheim te houden en helpt het om de relatie te redden. Simpelweg omdat gedacht wordt dat de consequenties als het uitkomt erger zijn. Elke man maakt deze afweging vaak in zijn eigen hoofd of als hij geluk heeft, bespreekt dit in vertrouwen met een goede vriend of vriendin.

Vier logische momenten waarop het vaak uitkomt
Het onderdrukken van delen van jezelf kost veel energie. Je kunt dit vergelijken met een bal die je onder water drukt. Je voelt continu de bal die omhoog wil: je kan en mag niet verslappen! Op een gegeven moment merk je niet eens meer dat je onder spanning staat. Je raakt er aan gewend. Voor veel mannen komt er een moment waarop ze er niet meer omheen kunnen. In de praktijk zijn er vaak vier momenten aan te wijzen, waarop een man zijn biseksualiteit besluit open te gooien, namelijk bij de geboorte van kinderen, tijdens een ‘mid-life’ crisis of burn-out, het overlijden van een ouder of wanneer de kinderen het huis uit zijn.

Consequenties voor de relatie
Natuurlijk kunnen de consequenties voor elke relatie anders zijn. Ongeveer een derde van de stellen gaat snel uit elkaar*, omdat de man een minnaar heeft of wil leven als homoseksueel of de hetero seksuele partner het gedrag van haar man niet kan tolereren, niet wil toestaan dat haar man er iets mee doet of strikt monogaam wil leven.
Een derde van de stellen blijft vaak twee tot drie jaar bij elkaar om alternatieven te onderzoeken, maar gaat uiteindelijk toch uit elkaar. De overige 33% herdefinieert de relatie of het huwelijk en kiest samen voor een koersverandering. Van deze laatste groep gaat alsnog de helft uiteindelijk uit elkaar en de ander helft blijft bij elkaar in een opnieuw gedefinieerde relatie. De onderlinge relatie en verstandhouding tussen beide partners blijft bij deze laatste groep vaak ook heel erg sterk, ook al gaat de relatie uiteindelijk voorbij.
Een ander onderzoek* laat zien dat 55% van de mannen zich opnieuw committeert aan de relatie met zijn partner. 35% van deze mannen doet dat toch weer monogaam, 45% van deze mannen gaan vreemd met andere mannen, zonder dat hun vrouw dit weet en 20% heeft seksueel contact met andere mannen, waarbij de partner dit weet en toestaat.
Los van al deze cijfers is de kern dat elk stel eigen keuzes maakt en dat hier geen sprake is van goed of fout.

Als vertellen stapje voor stapje gaat
Bij andere stellen is het hele proces naar openheid niet één gebeurtenis in de tijd, maar een reeks van kleinere gebeurtenissen, als onderdeel van een gezamenlijke ontdekkingstocht van beide partners door de tijd heen. Het gaat dan om bijvoorbeeld stapjes als

• – mannen die erkennen mannen (erotisch) aantrekkelijk te vinden,
• – het verlangen uiten om daar wat mee te doen,
• – mannen die de grenzen van hun seksuele identiteit met hun partners verkennen,
• – en expliciet praten over contacten met andere mannen en wat deze voor hem betekenen,
• – vriendschappelijk en intiem contact met andere mannen, zonder seksueel contact (het uit Amerika overgewaaide ‘bromance’)

De manier waarop elke onthulling geuit wordt, heeft een kleinere impact op de relatie dan wanneer het in één keer wordt onthuld.

En als stellen besluiten bij elkaar te blijven
Het is interessant om te vast te stellen waarom stellen besluiten om bij elkaar te blijven. En hiervoor zijn heel veel redenen. De waarden die het koppel belangrijk vindt, het niveau van betrokkenheid en emotionele commitment dat de biseksuele partner heeft voor zijn partner, de beschikbaarheid en mate van emotionele en sociale ondersteuning, de tevredenheid van de partner met de relatie, de communicatie tussen de partners onderling, de aanwezigheid van andere relatie-issues of stress-factoren, de relatiegeschiedenis van beide partners, de homo-of bifobie van elke partner, de kwaliteit van de seksuele relatie en de mate waarin de biseksuele partner zijn biseksuele verlangens heeft laten zien of verborgen gehouden voor de ander hebben allemaal invloed op of de relatie in stand blijft of niet.

Wel zelf, maar niet alleen
Als je ervoor kiest, zul je het zelf moeten vertellen. Wat je ook doet en welke overwegingen je ook hebt, wil je hierover in gesprek met mij of andere mannen, kijk dan op biplus.nl of neem contact met me op. Weet: je staat er niet alleen voor.

* Verantwoording: de in dit artikel aangehaalde onderzoeksresultaten maken deel uit van het wetenschappelijke onderzoek Women in Relationships with Bisexual Men; Bi Men By Women, geschreven door Maria Pallotta-Chiarolli.

Noot van de redactie: Robbert heeft het in deze blog over bi mannen en biseksualiteit omdat hij in zijn praktijk vooral mannen tegenkomt die deze woorden gebruiken om hun situatie aan te duiden. Bi+ is de verzamelterm voor iedereen die op meer dan één geslacht of gender valt. ‘Bi’ en ‘biseksualiteit’ worden veelal ingezet om een identiteit aan te duiden. De definitie van ‘bi’ en ‘biseksualiteit’ is wisselend. Vaak worden deze woorden begrepen als 50/50 – m/v, maar in de praktijk ligt het zelden zo scherp.