De jaarlijkse 17 mei, de Internationale Dag tegen Homo-, Lesbo-, Bi-, Trans- en Interseksefobie, vormt ‘traditiegetrouw’ het moment om stil te staan hoe het gaat met lhbti+ emancipatie en discriminatie in Nederland. Het Sociaal en Cultureel Planbureau publiceert vandaag het onderzoek Opvattingen over seksuele en genderdiversiteit in Nederland en Europa 2022. ILGA Europa bracht weer de Rainbow Europe Index uit over lhbti mensenrechten.
Door Jantine van Lisdonk
Dubbel beeld over lhbti+
Mensen in Nederland hebben, na IJsland, de meest positieve houding tegenover homoseksualiteit. De afgelopen vijftien jaar steeg het percentage mensen met een positieve opvatting van 53% (2006/2007) naar 76% (2019/2020). Nog maar 4% heeft een negatieve houding. Wel lijkt de stijgende lijn te stagneren en is het ‘plafond’ in zicht. De opvattingen over genderdiversiteit en transgender personen zijn iets minder gunstig, maar ook hierover is een ruime meerderheid in Nederland positief (60%). Een minderheid van 9% heeft een negatieve houding ten opzichte van genderdiversiteit.
Euforie is echter niet op zijn plaats en emancipatie is niet klaar, volgens de SCP onderzoekers. Zo is onduidelijk of het positieve ‘zeggedrag’ in een vragenlijst zich ook vertaald in positief ‘doegedrag’. Onderzoeken onder lhbti+ mensen laten zien dat ze nog steeds te maken krijgen met onveiligheid, vooroordelen, geweld en gebrek aan gelijkwaardigheid. Dit heeft gevolgen voor hun welzijn. Uiteindelijk zijn hun ervaringen natuurlijk de beste graadmeter voor hoe het daadwerkelijk gaat met lhbti+ emancipatie en discriminatie in Nederland.
Ook valt op dat Nederland inmiddels is teruggezakt naar de dertiende plaats van Europese landen in het regelen van lhbti-mensenrechten. Ooit waren we hierin koploper, maar we worden door veel andere landen ingehaald. Als de onderwerpen in het Regenboog Stembusakkoord worden uitgevoerd dan zullen we veel plaatsen stijgen in de Europese lhbti mensenrechten ranking.
Opvallende onzichtbaarheid van bi+
Helaas is in de twee publicaties vooral de onzichtbaarheid van bi+ en gebrek aan aandacht de belangrijkste conclusie. Het SCP merkt op dat er in de opvattingen over seksuele en genderdiversiteit geen specifieke vragen zijn gesteld die over biseksualiteit gaan. Dat is jammer, want uit het eerste grote landelijke onderzoek onder bi+ mensen bleek dat zij met specifieke vooroordelen, stigma en onzichtbaarheid te maken krijgen, van zowel hetero als lhbti+ mensen (Baams et al. 2021; Cense et al. 2021). Aangezien bi+ mensen niet alleen met de heteroseksuele norm, maar ook met de monoseksuele norm te maken krijgen, verwachten we dat opvattingen over bi+ mensen in sommige opzichten negatiever zouden kunnen zijn dan over homo mannen en lesbische vrouwen. Het is een veelvoorkomend probleem dat bi+ impliciet wordt geschaard onder homoseksualiteit of onder seksuele diversiteit, terwijl het niet echt over bi+ of biseksualiteit gaat. Dat is in dit onderzoek eigenlijk ook aan de hand. Gelukkig realiseren de onderzoekers zich dit ook.
In het uitgebreide overzichtsrapport van alle Europese landen van ILGA Europe is er slechts vijf keer expliciet aandacht voor biseksualiteit. We zijn blij dat het landelijke bi+ onderzoek dat Bi+ Nederland heeft geïnitieerd, wordt genoemd. Toch is het opvallend dat de grootste groep mensen onder lhbti+ paraplu, met 1 miljoen mensen in Nederland, er zo mager in naar voren komt. We denken dat het er mee te maken heeft dat verbetering van de situatie van bi+ mensen niet zozeer zit in de ‘harde’ juridische gelijkheid, maar meer in sociale erkenning, meer zichtbaarheid, meer representatie, meer serieus genomen worden. Ook is de gemeenschapsvorming van bi+ mensen nog veel minder sterk dan bij lesbische, homo en transgender mensen, zowel in Nederland, Europees en wereldwijd. Bi+ Nederland zet zich hiervoor in binnen Nederland, maar ook wereldwijd. Met de Bi+ World Meet Ups, die we samen met de befaamde bi activist Robyn Ochs organiseren, bereiken we inmiddels honderden bi+ mensen uit de hele wereld.
In Nederland trekken we in steeds vaker samen op met COC, Transgender Netwerk Nederland en NNID, Nederlandse organisatie voor seksediversiteit. Dit zijn hoopgevende ontwikkelingen. We maken ons er bijvoorbeeld hard voor dat lhbti+ mensen in artikel 1 van de grondwet worden beschermd. Laten we in dat kielzog ook meteen de laatste juridische uitsluiting van bi+ mensen regelen. Het is tijd dat ook bi+ mensen, in navolging van homo, lesbische, transgender en intersekse mensen beschermd worden door de Algemene Wet Gelijke Behandeling.
Vandaag verschijnt de literatuurstudie Verminderen van discriminatie tegen bi+ mensen. Wat werkt?’. De centrale boodschap is dat aanpakken voor lhbti+ inclusie niet vanzelfsprekend ook bi+ inclusief zijn of juist zelfs averechts kunnen werken. Movisie voerde deze studie uit in samenwerking met Bi+ Nederland.
Door Jantine van Lisdonk
Uit de studie blijkt dat enkele algemene aanpakken om discriminatie tegen te gaan ook voor bi+ discriminatie effectief zijn, zoals het bevorderen van inlevingsvermogen en het stellen van een sociale norm. Daarnaast zijn er aanpakken gevonden die specifiek effectief zijn om bi+ discriminatie te verminderen. Zo helpt flexibeler en creatiever leren denken om minder monoseksueel en binair te denken, en dat draagt weer bij aan vermindering van bi+ discriminatie. Verder is het hebben van juiste en actuele kennis over bi+ en bi+ thema’s belangrijk. Opvallend was dat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat (onbewuste) angst voor ‘de ander’ een grotere rol kan spelen bij vooroordelen over bi+ mensen dan bij vooroordelen over lesbische en homo mensen. Al deze inzichten zijn belangrijk voor interventie ontwikkelaars en andere professionals die zich inzetten voor lhbti+ en bi+ emancipatie en inclusie.
In een korte, handige Handreiking heeft Movisie de opgedane inzichten vertaald in tips en aanpakken voor de praktijk.
Van Bi+ Nederland verschijnt vandaag de tool Tien tips over bi+ inclusie voor lhbti+ professionals en vrijwilligers. Deze tips gaan over het verminderen van bi+ discriminatie en hoe je als professional of vrijwilliger meer bi+ inclusief kunt zijn. Ze zijn gebaseerd op de resultaten uit de literatuurstudie en handreiking van Movisie en daarnaast inzichten uit bi+ onderzoek en de praktijk, waaronder de Bi+ Zelfscan voor organisaties.
In het online Kennisatelier Wat werkt voor bi+ inclusie komen de belangrijkste inzichten aan bod. Ook wordt besproken hoe professionals in hun interventies, programma’s en werk aan de slag kunnen gaan om meer bi+ inclusief te worden. Dit is een coproductie van Bi+ Nederland en Movisie.
Noot: De inschrijving voor het Kennisatelier is inmiddels gesloten. Hou onze Socials in de gaten om het Kennisatelier op een later tijdstip terug te kijken.
De allereerste landelijke Bi+ Dag van Bi+ Nederland op zaterdag 10 april was een groot succes. Er waren ruim 130 aanmeldingen. Van 10.00 tot 15.30 werden alle programma onderdelen goed bezocht. Het enthousiasme, herkenning bij elkaar en liefde voor elkaar was door de schermen voelbaar. Alle vroeg aangemelde deelnemers hadden thuis een lekker en praktisch Bi+ Dag pakket gekregen.
Opening De dag werd geopend door Bi+ Nederland voorzitter Barbara Oud en dagvoorzitter Esther Wouters. Barbara vertelde over het ontstaan van Bi+ Nederland en dat Bi+ Nederland zich inzet voor een meer bi+ inclusieve samenleving. Dat doet de organisatie door het versterken van een bi+ gemeenschap, onderzoek, beleidsontwikkeling en pleitbezorging.
De beleving van bi+ gevoelens en ervaringen kan heel verschillend zijn en daarom werd gevraagd aan de deelnemers hoe zij dit voor zichzelf beschrijven. De WordCloud hieronder laat zien dat er veel diversiteit in beschrijvingen en labels is. Hoe groter en centraler het woord, hoe vaker dit antwoord werd gegeven door deelnemers.
Vervolgens gingen we door naar het panel Hoe gaat het met bi+ mensen in Nederland?
Eigen bi+ bestaan De vier panelleden Naomi Veldwijk, Astrid Oosenbrug, Shirodj Raghoenath en Jantine van Lisdonk introduceerden zichzelf en hoe het ging met hun eigen bi+ bestaan.
Naomi Veldwijk is poetry performer en schrijver. Ze ziet zichzelf als queer of panseksueel. Voor haar is het vanzelfsprekend om hier open over te zijn en ze wil hierin altijd zichzelf kunnen zijn. Naomi is bezig met het boek Queer Bedtijdverhalen over bekende en onbekende queer mensen.
Astrid Oosenbrug is voorzitter van COC Nederland. Naast bi+ is ze polyamoreus. Zij is getrouwd met een man, heeft vier kinderen en ook een vriendin. Zo sinds haar vijftigste voelt ze echt dat dit is wie ze is en wil zijn. Ze heeft veel liefde te geven en dit is voor haar normaal. Ze vindt het belangrijk om zichzelf als bi+ te laten zien als voorzitter van COC Nederland. Dit geeft haarzelf en anderen kracht.
Shirodj Raghoenath is politiek activist. Hij omschrijft zich als een Surinaams-Hindostaanse Brabander. Hij leeft soms echt tussen twee werelden en dat is af en toe lastig. Zijn ouders gaan er goed mee om dat hij bi+ is, maar in hun omgeving ligt het ingewikkeld. Door zijn openheid is hij een rolmodel geworden voor jonge mensen en dat sterkt hem.
Jantine van Lisdonk is mede-oprichter en coördinator onderzoek & beleid bij Bi+ Nederland. Ze omschrijft zich als bi+ minded. Ze valt alleen op vrouwen, maar ze voelt zich heel erg thuis bij bi+ mensen en de bi+ gemeenschap. Lesbisch past haar inmiddels minder goed. Veel bi+ mensen willen niet zo in hokjes leven en duwen anderen daar ook niet in. Ook wordt er weinig binair gedacht en dat geeft ruimte en vrijheid. Haar vriendin valt op meer dan een gender en wil zich echt niet labelen.
1 miljoen bi+ mensen, een onzichtbare groep Jantine geeft een beeld vanuit onderzoek hoe het gaat met bi+ mensen in Nederland. Er zijn ongeveer 1 miljoen mensen bi+ als er wordt gekeken naar sekuele aantrekking. 5% van de mannen, 9% van de vrouwen en 1 op de 3 transgender mensen voelen zich aangetrokken tot meer dan één gender.
Toch is bi+ erg onzichtbaar. Dat komt vooral omdat we een sterke norm van monoseksualiteit hebben, ofwel de norm dat je op 1 gender of geslacht valt. Kortom, dat je hetero of homo/lesbisch bent. Daardoor is bi+ onzichtbaar en wordt het ook onzichtbaar gemaakt. Het kan dan lastig zijn om open te zijn over bi+ gevoelens en ervaringen. De panelleden herkennen hoe onzichtbaar bi+ is en dat mensen hen soms onterecht aanzien voor hetero of homo/lesbisch. Zelf proberen ze zoveel mogelijk open te zijn en ze zien dat dit helpt.
Geen psychisch, maar maatschappelijk probleem Het grote bi+ onderzoek dat 10 prominente onderzoekers uitvoerden voor Bi+ Nederland, verscheen onlangs. Uit de antwoorden van 3.000 bi+ mensen bleek dat ze op veel manieren te maken kregen met de norm van monoseksualiteit. Dit is niet onschuldig, want mensen die hier meer mee te maken krijgen hebben een minder goede mentale gezondheid. Het onderzoek laat zien dat niet bi+ zijn maakt dat mensen mentale problemen hebben, maar gebrek aan erkenning, zichtbaarheid en acceptatie in de samenleving. Daar ligt dus ook de oplossing.
Bi+ inclusiviteit Hoe krijgen we een samenleving die meer bi+ inclusief is? Wat helpt? Volgens Naomi begint het bij zelfacceptatie. Als je jezelf accepteert en je helemaal jezelf bent dan trek je je minder aan wat anderen van je vinden. Je leeft je eigen leven. Shirodj vindt representatie erg belangrijk, want daardoor wordt bi+ zichtbaarder en leren mensen het kennen. Astrid wil dat COC Nederland er is voor iedereen en daar werkt ze hard aan. Ze is blij met Bi+ Nederland want de organisaties kunnen samen nog meer bereiken voor bi+ inclusiviteit. Tot slot deelden de luisteraars online heel veel ideeën over een bi+ inclusieve samenleving. Er staat ons allemaal nog veel te doen!
Workshops Een Bi+ Dag is natuurlijk niet compleet zonder workshops! In deze editie waren er acht workshops in twee rondes waar je uit kon kiezen. Hier onder volgen korte impressies van elke workshop.Hier kun je het programma van de Bi+ Dag online nog een keer bekijken met meer informatie over de workshopgevers!
Newbi+ Sara Verlee Alle deelnemers van twintigers tot en met vijftigers zijn hun bi+ gevoelens aan het ontdekken of er (opnieuw) mee bezig hoe ze er vorm aan kunnen geven. Iemand zei: ‘Het is niet zozeer wat ik ben, maar wie ik ben.’ Ze wisselden uit in groepjes hoe ze dit proces beleven, hoe ze open kunnen zijn en anderen ontmoeten. Er was veel herkenning. De tips en handvatten komen later in een artikel op de website te staan.
Leef je verlangen – het 8 stappenplan Robbert Nijziel Het stappenplan dat Robbert samen met zijn partner Yvonne presenteerde hielp deelnemers om zichzelf serieus te nemen in hun eigen verlangen en om daar voor te gaan staan. Er ontstonden mooie gesprekken en er was veel herkenning. Iemand zei: ‘Je hebt mij het belang duidelijk gemaakt om ook rekening te houden met wat er bij je partner speelt en daar oog, respect en empathie voor te hebben. Dankjewel daarvoor.’
Zelfzorg voor bi+ mensen Esther Zwietink Veel vormen van zelfzorg kwamen aan bod: sociale, psychologische, emotionele, fysieke, financiële, omgevings- en professionele zelfzorg. In de gesprekken en oefeningen bleek dat veel mensen geneigd zijn vooral voor anderen te zorgen. Workshopleider Esther: “Het is eigenlijk niet zo moeilijk. Het gaat er vooral over: gun je dit jezelf. Net als in het vliegtuig is het zaak eerst je eigen zuurstofmasker op te zetten voordat je iemand anders gaat helpen.”
Bi+ Impro Marijn Hermanus In deze improvisatietheater workshop werden deelnemers uitgedaagd om met een lach ongemak te ervaren. Door de behoefte aan controle los te laten, ontstond er veel moois en verrassends. Als afsluiter werd een gesprek bij ‘Marijn van Nieuwkerk’ geïmproviseerd waar deskundigen vertelden hoe een samenleving de inclusie van de hetero minderheid kan bevorderen. Workshopleider Marijn: “Mooi om te zien hoe iedereen mee ging en ieder op eigen manier durfde te stralen.”
Storytelling Yinske Silva In deze workshop werd geleerd hoe je een verhaal op je eigen manier kan vertellen, echt vanuit jezelf. Effectief en vanuit je eigen stijl. “Wat mijn gesprekspartner leert van mijn verhaal, is anders dan wat ik leer van mijn eigen verhaal en andersom. De interpretatie van een ander ligt echt bij jezelf.”
Bi+ Empowerment Michael van Roosbroeck Wanneer voel je je empowered en wie kan ervoor zorgen dat je je empowered voelt? De waarde van authenticiteit stond centraal. Ogenschijnlijk kleine stapjes en acties zijn heel waardevol. Ook helpt het om ‘in de flow’ te zitten en er werd aangereikt hoe je hier méér in kan komen. Voor meerdere mensen was het een succes en empowering dat ze hier vandaag waren. Een deelnemer zei: “Ik wil graag empowered worden en steviger in mijn schoenen staan. Deze workshop volgen was daarin een eerste stap.”
Vormgeven bi+ relaties Hermine Kroon In het vormgeven van een veilige en gezonde relatie staan twee vragen centraal: Ben ik oké voor jou zoals ik ben? Sta je voor me klaar als ik je nodig heb? De deelnemers leerden over de essentiële relatie-ingrediënten toegankelijkheid, responsiviteit en betrokkenheid, over hechtingsstijlen en hoe dit uitwerkt op copingstrategieën. Ze pasten hun nieuwe kennis toe in het voeren van een moeilijk gesprek. Een deelnemer zei: “Ik begrijp nu wat er in eerdere relaties misging.”
Bi+ intimiteit & consent Wilrieke Sophia Hoe kun je zowel alleen als met een ander tóch fysieke verbinding ervaren? Dit leerden deelnemers en een deelnemer zei “Ik voel me heerlijk ontspannen en in verbinding met mezelf.” Ook kwam aan bod hoe ze grenzen en verlangens kunnen voelen en communiceren. Een andere deelnemer: “Ik leer nu dat ik gewoon een beetje meer tijd nodig heb om te weten of ik ja of nee wil zeggen. Wat een ontdekking!” Workshopleider Wilrieke Sophia: “Ja zeg je op één vraag, op de volgende vraag mag je opnieuw antwoorden.”
Spoken Word Naomi Veldwijk Speciaal voor deze dag spreekt Naomi Veldwerk via Spoken Word wat haar gevoel is over haar bi+ zijn. Het is raak en raakt velen van ons. Hier een korte impressie:
Als de zon half aan de horizon hangt en de lucht blauw roze kleurt kijken we allemaal verwonderd naar het natuurverschijnsel Niemand die zich afvraagt waarom deze kleuren door elkaar, in elkaar naast elkaar, van elkaar, met elkaar Waarom de ene net iets feller dan de ander waarom de ene in de ander verandert Het is gewoon zo en het is prachtig
Slot Esther Wouters en Barbara Oud concluderen dat deze dag een ware belevenis was, een echt avontuur. De tijd vloog voorbij, de sfeer was fantastisch en hartverwarmend. De aanwezigen delen online hoe ze het vonden. Wat vooral terug komt is ‘inspirerend’, ‘thuiskomen’ en ‘steunend’.
Barbara bedankt iedereen die deze dag heeft mogelijk gemaakt: Het Bi+ Dag team met GJ, Joshua, Monique, Mylène en Floris. De technische ondersteuners: Marjan, Violeta, Daphne, Hilda, Marjolein en Michiel. De panelleden, workshopleiders en natuurlijk alle deelnemers. Deelname was gratis en dat kon door alle vrijwillige donaties en de sponsering van het ministerie van OCW, het Bob Angelo Fonds, de Roze Jonker en het Blauwe Fonds. Tot slot spreekt Esther haar grote dank uit namens iedereen aan Barbara, die de eindverantwoordelijke en hoofdorganisator van deze dag was.
Aangehaakt blijven of actief worden? Schrijf je hier in voor de Bi+ Nieuwsbrief
Wil je actief een bijdrage leveren aan de bi+ inclusieve samenleving? Word vrijwilliger! Mail naar barbara@biplus.nl
Afterparty Na afloop van het officiële programma werd er nog door ruim 30 mensen in een online afterparty ruimte nagepraat en dit ging spreekwoordelijk door tot in de late uurtjes.
Politici gaan graag met jongeren op de foto of laten jongeren iets voor de camera zeggen. Maar vervolgens gebeurt er weinig. Dat moet echt veranderen, vind Carline van Breugel (26). En dat kan het beste in de Tweede Kamer. Ze staat op plek 32 van D66 en heeft ongeveer 18.000 voorkeurstemmen nodig om ook daadwerkelijk op het pluche terecht te komen. Bi+ Nederland sprak met haar
Besturen en woordvoering doet Carline al van jongs af aan. Ze was bestuurslid in het Landelijk Aktie Komitee Scholieren, was voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond en is woordvoerder Diversiteit van de Jonge Democraten (D66). Maar terwijl ze zich voortvarend en vanzelfsprekend inzet voor jongeren, liep ze wel tegen een muur van onbegrip aan wat betreft haar seksuele oriëntatie. ‘In mijn omgeving werd bi+ zijn niet begrepen en ook niet erkend als dat het iets was.’
Zelf worstelde ze er ook een tijd mee. Toen ze na een relatie met een jongen verliefd werd op een meisje dacht ze dat ze gay was. De reactie uit haar omgeving was, dat ze er maar beter niet over kon praten. Toen ze weer op een jongen verliefd werd, twijfelde ze opnieuw of het dan een fase was geweest. Pas later ontdekte ze dat je ook bi kunt zijn en dat er een woord voor is. Toch bleef het lastig voor haar om het er over te hebben. Een tijdje had ze een relatie met een man en als ze openlijk zei dat ze bi was, kreeg ze regelmatig de vraag of ze dan ook een relatie of seks had gehad met een vrouw. ‘Heel heftig dat we dit soort vragen zo makkelijk stellen aan onbekende mensen!.’ Uiteindelijk heeft ze de liefde gevonden en woont ze samen met haar vriend Sven, die een transgender man is.
In de politiek ziet ze dat politici niet vaak praten over hun eigen seksualiteit en dat het onderwerp gemeden wordt. Het blijft allemaal zo zakelijk. ‘Ik vind dat ik, als jonge vrouw met politieke ambitie, iets meer van mijn persoonlijkheid moet durven laten zien en taboes moet durven te bespreken.’ Op haar insta snijdt Carline onderwerpen aan als feminisme, hoe het is om bi te zijn, de orgasmekloof en racisme. Haar coming out story deelde ze via l’homo (kijk hem hier terug). Als Carline in de Tweede Kamer komt, dan wil ze zich graag bezighouden met kansengelijkheid in het onderwijs. Haar ouder hebben niet gestudeerd en het was daardoor iets meer knokken om vanaf de HAVO naar de universiteit te gaan. “We moeten niet onnodig selecteren en iedereen onderwijskansen geven.” Verder wil ze meer aandacht voor veiligheid. “Mijn vriend wordt op straat ‘vuile flikker’ genoemd als hij met een regenboogtas loopt. We vergeten in de politiek soms dat er nog weinig acceptatie is en we er nog lang niet zijn.”
In de Tweede Kamer gaat het nooit over bi of bi+ als thema. “We zouden er meer mee kunnen. Ik ben zelf twee keer terug in de kast gegaan, omdat ik dacht dat mijn seksualiteit niet genoeg was als ik geen relatie met een vrouw had gehad. Nog steeds heb ik blijkbaar die angst dat mensen mij niet serieus nemen in mijn seksualiteit. En dan ben ík nog zelfverzekerd en niet op mijn mondje gevallen, kun je nagaan. Die eeuwige vraag ‘ ben ik bi genoeg?’. Ik gun mensen die jonger zijn om hun seksualiteit te ontdekken en zich niet te makkelijk te conformeren aan hetero normen, omdat het makkelijker zou zijn.
Volgens de schatting van Bi+ Nederland zijn er ongeveer 1 miljoen mensen in Nederland die gevoelens en ervaringen hebben voor mensen van meer dan één geslacht of gender. Het kan dan bijna niet anders dan dat er ook Kamerleden zijn voor wie dat ook geldt. Carline vermoedt dat veel bi mensen hun eigen seksualiteit niet serieus nemen of deze voor zichzelf houden. Het helpt ook niet dat mensen soms vervelend reageren als ze hardop zegt dat ze bi is. “Ik zie steeds beter dat bi mensen een aparte groep zijn met eigen issues, die ik herken. Ik werk er graag aan mee dat we die beweging gaande krijgen, dat bi+ zichtbaarder wordt. Meer aandacht in de media is belangrijk en als mogelijk, wil ik hier graag een bijdrage aan leveren. Ik krijg ook regelmatig de vraag van bi mensen of ik tips voor ze heb. Ik heb als een malle gezocht, maar kom niet meer tegen dan Bi+ Nederland en een groepje bij het COC. Dat is het.”
Ze zou niet weten naar wie ze moet doorverwijzen in de hulpverlening. “Ik ben zelf tegen mijn seksualiteit aangelopen en het zal ook voor andere mensen gelden. Dat het niet wordt begrepen. Voorlichting op scholen kan daarin een rol spelen en de community meer een gezicht geven. Ik doe dat nu via mijn socials en als genoeg mensen op me stemmen op 17 maart hebben niet alleen jongeren een stem in de Tweede Kamer, maar ook mensen met bi+ gevoelens en ervaringen!
Maar liefst 44% van de bi+ vrouwen en bijna een kwart van de bi+ en homo mannen en lesbische vrouwen heeft het afgelopen jaar seksueel geweld meegemaakt. Onder hetero’s komt dit ook veel voor (14% hetero vrouwen, 6% hetero mannen), al is dat duidelijk minder. Dit blijkt uit de CBS preventiemonitor huiselijk en seksueel geweld onder ruim 30.000 mensen van minimaal 16 jaar. Seksueel geweld omvat hier fysieke, niet-fysieke en online vormen van seksuele intimidatie en geweld, binnen en buiten de huiselijke kring. Het gaat dus niet alleen om partnergeweld.
Dat bi+ vrouwen topscoorders zijn in het meemaken van seksueel geweld is al langer bekend (zie Factsheet Bi+ Nederland en onderzoek Rutgers). In de CBS monitor geldt dit voor alle onderzochte vormen van seksueel geweld. Bi+ Nederland merkt op dat aandacht voor bi+ -ondanks deze dramatische cijfers- stelselmatig ontbreekt in seksueel geweld preventie, educatie, campagnes, programma’s en onderzoek. Die gaan bijna altijd over hetero’s. Er is tenminste zelden expliciete aandacht voor seksuele oriëntatie en bi+. Hoe kan dit?
Bi+ Nederland merkt op dat aandacht voor bi+ stelselmatig ontbreekt in seksueel geweld preventie, educatie, campagnes, programma’s en onderzoek.
Dat bi+ vrouwen (21%) én bi+ mannen (15%) ook het vaakst geweld achter de voordeur meemaakten in het afgelopen jaar is nieuw. Onder homo en lesbische mensen is dit 11%, onder hetero vrouwen 9% en onder hetero mannen 7%. In deze CBS monitor wordt geweld achter de voordeur beschreven als ‘huiselijk geweld’, waarbij het gaat om vormen van geweld zoals verbale agressie, fysiek geweld, dwingende controle, stalking en seksueel geweld die gepleegd worden door iemand uit de huiselijke kring (gezins- en familieleden en eventuele (ex-)partners). Deze CBS monitor laat zien dat binnen LHBTI+ emancipatie naast homofoob geweld in het openbaar ook aandacht nodig is voor seksueel geweld en geweld in huiselijke kring, want bi+, homo en lesbische mensen ondergaan dit vaker. Uit ander onderzoek is bekend dat trans personen vaak seksueel geweld meemaken.
De grote vragen achter deze schokkende cijfers is: ‘Waarom, en wat nu?’ Waarom lopen bi+ vrouwen en bi+ mannen meer risico? We weten het niet, want er is nooit onderzoek gedaan naar achterliggende factoren.
Bi+ Nederland heeft ook geen verklaring voor waarom bi+ mensen meer risico lopen op (seksueel) geweld in huiselijke kring, behalve dát dit dus de realiteit is. Er doen wel speculaties de ronde, maar die houden vooral verband met vooroordelen en zijn niet gebaseerd op onderzoek. Wij denken echter dat het doorgronden van meer seksueel geweld en geweld achter de voordeur bij bi+ mensen genuanceerder en complexer ligt. We kennen de verhalen van bi+ mensen en hun seksualiteits- en gezinservaringen niet, want die zijn nog nooit goed opgetekend en geanalyseerd. Ook weten we niet of bi+ mensen anders of minder vaak hulp zoeken en vinden. Er is weinig bekend of preventie-gerichte educatie en seksuele vorming aansluit bij de behoeften van bi+ mensen en jongeren. Desalniettemin staat buiten kijf dat zowel seksueel geweld als geweld achter de voordeur een immense en langdurige impact kan hebben in iemands leven.
Bi+ Nederland heeft er in het eerste jaar van haar bestaan voor gekozen om vooral te werken aan het opbouwen van een gemeenschap vanuit positiviteit. Dat is nodig, want er is veel schaamte en gebrek aan openheid uit angst voor onbegrip en afwijzing. Dit komt onder andere door de negatieve associaties over biseksualiteit die in de samenleving bestaan. In het verleden was er onder biseksuele mensen soms een gedeeld gevoel van slachtofferschap. Dat is enerzijds begrijpelijk in een samenleving met een monoseksuele norm, maar anderzijds brengt het ons niet verder. We proberen daarom altijd te werken vanuit positiviteit, maar we zien dat het echt nodig is om aandacht te vragen voor seksueel geweld onder bi+ mensen. Alleen met aandacht gaan we dit veranderen en doorbreken. Net als bij andere emancipatie-bewegingen weten we dat zwijgen nooit helpt. Daarom pleiten we om onderzoek naar de factoren en naar de verhalen, willen we bewustwording dat huidige aanpakken niet van zichzelf bi+ inclusief zijn (en zeer waarschijnlijk heteronormatief) en pleiten we voor meer bi+ inclusieve preventie en hulpverlening voor bi+ mensen.
