‘Ik heb twee weken geleden vertelt aan mijn vrouw dat ik ook op mannen val’. Ik sta in het Martin Luther Kingpark in Amsterdam, terwijl de Pride Walk zich zojuist in beweging zet op weg naar de Dam. De man, die zich aan mij voorstelt als Joost, kijkt me aan met een mengeling van trots en bezorgdheid. ‘Ik heb geen idee hoe dit verder afloopt, maar het voelt toch zo goed dat ik dit eindelijk heb verteld’, voegt hij eraan toe.
Robbert Nijziel is Bi+ coach voor mannen. Eind 2020 introduceerde hij zijn 8 stappenmodel, waar hij in zijn coachpraktijk mee werkt. Dit ervaringsmodel kan jou inspiratie geven voor hoe je jouw bi+ zijn een plek geeft in alle relaties in je leven. Deze blog gaat over de derde stap in zijn model.
In mijn vorige blog ‘Probeer het eens uit’, heb ik je uitgedaagd om het ‘gewoon’ eens uit te proberen en te ervaren hoe dat is. Als je in een relatie zit, is dat niet altijd even gemakkelijk. Bij veel mannen komt er dan ook een moment dat je wilt vertellen dat je ook gevoelens hebt voor mannen.
Moet ik het wel vertellen? Dit is een vraag die ik van veel mannen hoor als ze erachter komen dat ze ook (seksuele) gevoelens hebben voor mannen. Deze vraag wordt nog belangrijker na een geslaagde (seks-)date met een man. Zeker als deze ervaring je verlangen verder aanwakkert. Dit is een onderwerp waarmee ik 15 jaar geleden zelf ook heb geworsteld in de liefdesrelatie die ik toen had. Uiteindelijk heb ik ervoor gekozen om bij de start van een nieuwe liefdesrelatie open te zijn over mijn biseksualiteit. Deze blog put uit ervaringen van mannen die ik de afgelopen vijftien jaar heb ontmoet privé of in mijn praktijk en uit een groot onderzoek* dat onder circa 80 stellen is gehouden, waarvan de man ook gevoelens kreeg voor andere mannen. Ik geef je overwegingen om het wel of niet te vertellen, levensgebeurtenissen die vaak aanleiding zijn om het te vertellen. Daarnaast zet ik op een rij welke consequenties het vertellen kan hebben voor je huwelijk of je relatie. Ik richt mij voornamelijk op mannen in mijn praktijk, maar iedereen kan met hetzelfde probleem worstelen. Dus mannen kun je hieronder ook door elk gender vervangen.
De onthulling Hoe ga je om met je biseksualiteit? Vertel je het of word je ontdekt? Biseksualiteit in relaties kan op verschillende manieren aan het licht komen.
1. Je vertelt het vrijwillig
2. Je vertelt het onder druk van vragen van je partner
3. Je geheim wordt ontdekt door bewijs in mails, chatberichten of in de 4. browsergeschiedenis van je laptop; je wordt hiermee ge, waarop je toegeeft ook seksuele gevoelens en verlangens voor mannen te hebben
4. Je vertelt het, omdat je niet anders kan (bijvoorbeeld doordat je een geslachtsziekte oploopt of gechanteerd wordt)
5. Je partner wordt ingelicht door een ander en dan vertel je het ‘vrijwillig’
6. Je partner wordt ingelicht in de aanwezigheid van een ander persoon – vaak een professional – na jaren van ontkenning of ze krijgt bevestiging van haar vermoedens, maar jij blijft ontkennen
7. Je partner ontdekt jou, tijdens seksuele handelingen met een man.
8. Of op nog weer een andere manier
De impact Hou er rekening mee dat wanneer je partner ontdekt dat je ook op mannen valt, dit een hele andere impact op je relatie heeft dan wanneer je dit zelf vertelt. Natuurlijk: als je het vertelt aan je partner zal ze vaak schrikken, boos of verdrietig worden, teleurgesteld zijn en verward. Als het voor haar als een verrassing komt is dat niet meer dan logisch. Wanneer je vrouw het echter zelf ontdekt, heeft dit een grotere impact op jullie onderlinge vertrouwen. Vergelijk dit maar met het ontdekken van vreemdgaan. Ontdekken maakt het veel gecompliceerder en heeft veel meer impact dan wanneer je het zelf vertelt.
Waarom vertellen? Maar waarom zou je het zelf vertellen? Het is veilig als niemand het weet, het geeft ook een gevoel van controle, je wilt je partner geen pijn doen of je weet dat je partner het afkeurt. Cijfers uit onderzoek* geven inzicht in de redenen om het niet te vertellen: 40% van de mannen wil zijn partner geen pijn doen, 18% geeft aan dat het de relatie ernstig zou schaden, 11% schaamt zich voor zijn biseksuele gevoelens of daden. Daarnaast zijn er andere argumenten zoals ‘het is mijn zaak, anderen hoeven er niets van te weten’ en ‘het is alleen maar seks en geen liefde’ en ‘het wordt toch niet getolereerd in mijn familie of deze maatschappij’.
Omgaan met de spanning Veel biseksuele mannen worden van binnen in tweeën gescheurd. In elke biseksuele man zitten namelijk twee seksuele – maatschappelijk genormeerde – identiteiten: de heteroseksueel en de homoseksueel. Veel biseksuele mannen ervaren deze twee mannen in zichzelf als twee verschillende persoonlijkheden met bijbehorende gedrag en gevoelens. En dat is niet zo gek in een maatschappij waarin je óf hetero bent óf homo met alle culturele normen en waarden die bij zo’n identiteit horen. Omdat mannen die in een relatie zitten niet willen vreemdgaan, lossen mannen hun biseksuele verlangens op door bijvoorbeeld pornografie of ze beelden zich in seks te hebben met een andere man, terwijl ze seks hebben met hun partner. Ook zoeken mannen online opwinding met mannen, zonder dat er gezamenlijk wederzijds fysiek contact ontstaat. Vaak blijken deze vormen van verbeelding of online seks uiteindelijk niet voldoende. En wordt in het geheim de stap gezet naar fysiek seksueel contact met een man. Voor veel mannen is vreemdgaan en online seks een manier om hun biseksualiteit geheim te houden en helpt het om de relatie te redden. Simpelweg omdat gedacht wordt dat de consequenties als het uitkomt erger zijn. Elke man maakt deze afweging vaak in zijn eigen hoofd of als hij geluk heeft, bespreekt dit in vertrouwen met een goede vriend of vriendin.
Vier logische momenten waarop het vaak uitkomt Het onderdrukken van delen van jezelf kost veel energie. Je kunt dit vergelijken met een bal die je onder water drukt. Je voelt continu de bal die omhoog wil: je kan en mag niet verslappen! Op een gegeven moment merk je niet eens meer dat je onder spanning staat. Je raakt er aan gewend. Voor veel mannen komt er een moment waarop ze er niet meer omheen kunnen. In de praktijk zijn er vaak vier momenten aan te wijzen, waarop een man zijn biseksualiteit besluit open te gooien, namelijk bij de geboorte van kinderen, tijdens een ‘mid-life’ crisis of burn-out, het overlijden van een ouder of wanneer de kinderen het huis uit zijn.
Consequenties voor de relatie Natuurlijk kunnen de consequenties voor elke relatie anders zijn. Ongeveer een derde van de stellen gaat snel uit elkaar*, omdat de man een minnaar heeft of wil leven als homoseksueel of de hetero seksuele partner het gedrag van haar man niet kan tolereren, niet wil toestaan dat haar man er iets mee doet of strikt monogaam wil leven. Een derde van de stellen blijft vaak twee tot drie jaar bij elkaar om alternatieven te onderzoeken, maar gaat uiteindelijk toch uit elkaar. De overige 33% herdefinieert de relatie of het huwelijk en kiest samen voor een koersverandering. Van deze laatste groep gaat alsnog de helft uiteindelijk uit elkaar en de ander helft blijft bij elkaar in een opnieuw gedefinieerde relatie. De onderlinge relatie en verstandhouding tussen beide partners blijft bij deze laatste groep vaak ook heel erg sterk, ook al gaat de relatie uiteindelijk voorbij. Een ander onderzoek* laat zien dat 55% van de mannen zich opnieuw committeert aan de relatie met zijn partner. 35% van deze mannen doet dat toch weer monogaam, 45% van deze mannen gaan vreemd met andere mannen, zonder dat hun vrouw dit weet en 20% heeft seksueel contact met andere mannen, waarbij de partner dit weet en toestaat. Los van al deze cijfers is de kern dat elk stel eigen keuzes maakt en dat hier geen sprake is van goed of fout.
Als vertellen stapje voor stapje gaat Bij andere stellen is het hele proces naar openheid niet één gebeurtenis in de tijd, maar een reeks van kleinere gebeurtenissen, als onderdeel van een gezamenlijke ontdekkingstocht van beide partners door de tijd heen. Het gaat dan om bijvoorbeeld stapjes als
– mannen die erkennen mannen (erotisch) aantrekkelijk te vinden,
– het verlangen uiten om daar wat mee te doen,
– mannen die de grenzen van hun seksuele identiteit met hun partners verkennen,
– en expliciet praten over contacten met andere mannen en wat deze voor hem betekenen,
– vriendschappelijk en intiem contact met andere mannen, zonder seksueel contact (het uit Amerika overgewaaide ‘bromance’)
De manier waarop elke onthulling geuit wordt, heeft een kleinere impact op de relatie dan wanneer het in één keer wordt onthuld.
En als stellen besluiten bij elkaar te blijven Het is interessant om te vast te stellen waarom stellen besluiten om bij elkaar te blijven. En hiervoor zijn heel veel redenen. De waarden die het koppel belangrijk vindt, het niveau van betrokkenheid en emotionele commitment dat de biseksuele partner heeft voor zijn partner, de beschikbaarheid en mate van emotionele en sociale ondersteuning, de tevredenheid van de partner met de relatie, de communicatie tussen de partners onderling, de aanwezigheid van andere relatie-issues of stress-factoren, de relatiegeschiedenis van beide partners, de homo-of bifobie van elke partner, de kwaliteit van de seksuele relatie en de mate waarin de biseksuele partner zijn biseksuele verlangens heeft laten zien of verborgen gehouden voor de ander hebben allemaal invloed op of de relatie in stand blijft of niet.
Wel zelf, maar niet alleen Als je ervoor kiest, zul je het zelf moeten vertellen. Wat je ook doet en welke overwegingen je ook hebt, wil je hierover in gesprek met mij of andere mannen, kijk dan op biplus.nl of neem contact met me op. Weet: je staat er niet alleen voor.
Noot van de redactie:Robbert heeft het in deze blog over bi mannen en biseksualiteit omdat hij in zijn praktijk vooral mannen tegenkomt die deze woorden gebruiken om hun situatie aan te duiden. Bi+ is de verzamelterm voor iedereen die op meer dan één geslacht of gender valt. ‘Bi’ en ‘biseksualiteit’ worden veelal ingezet om een identiteit aan te duiden. De definitie van ‘bi’ en ‘biseksualiteit’ is wisselend. Vaak worden deze woorden begrepen als 50/50 – m/v, maar in de praktijk ligt het zelden zo scherp.
Robbert Nijziel is Bi+ coach voor mannen. Eind 2020 introduceerde hij zijn 8 stappenmodel, waar hij in zijn coachpraktijk mee werkt. Dit ervaringsmodel kan jou inspiratie geven voor hoe je jouw bi+ zijn een plek geeft in alle relaties in je leven.Deze blog gaat over de tweede stap in zijn model. Wil je de waarde ontdekken van seksuele verlangens, fantasieën en schaamte en wil je ontdekken wat je écht verlangt en bloedeerlijk worden naar jezelf, lees dan de eerste twee blogs.
Nu is het tijd voor actie! Experimenteren en uitproberen. Ben je benieuwd naar ervaringen van andere mannen en wat er allemaal mogelijk is, wat je kan tegenkomen en ook hoe leuk het kan zijn, lees dan deze blog.
Twijfels over je biseksualiteit? Ervaar het! Veel bi mannen die ik tegenkom zeggen dat ze eigenlijk niet weten of biseksualiteit het missende puzzelstuk is in hun leven. En dat is heel begrijpelijk. Er is nieuwsgierigheid, er is misschien zelfs al een flirt of een spannende gebeurtenis in het verleden geweest die ze niet loslaat. Of ze kijken ook naar mannen als ze met hun vrouw door een winkelstraat lopen. Voor mannen die weten dat ze biseksueel zijn, maar nog niet de ervaring hebben, heb ik een eenvoudige tip: probeer het gewoon eens uit.
Sommigen weten het, zonder ooit met een man seks te hebben gehad En tegelijkertijd zijn er ook stromingen die uitgaan van de volgende stelling: seksuele oriëntatie wordt bepaald door aantrekking, niet door gedrag. Veel hetero jongens wisten waarschijnlijk wel dat ze tot meisjes aangetrokken werden voordat ze in het écht een meisje hebben gekust of mee hebben gevreeën. Zo geldt dit ook voor homomannen. Geldt dit dan ook niet voor bi mannen? Ja, zo ken ik meerdere mannen die hun vrouw verteld hebben dat ze biseksueel zijn, zonder dat ze ook maar zelf met een man gezoend of gevreeën hebben.
Je denkt al snel aan uitproberen van seks met een andere man Bij het uitproberen en experimenteren met biseksualiteit denkt een man vaak aan seks met een andere man. En dat is natuurlijk niet vreemd. De eerste keer zoenen met een man wordt door de meeste bi mannen als bijzonder ervaren. Anderen moeten er niks van weten, omdat ze vooral benieuwd zijn naar het aanraken of pijpen van een andere pik. De eerste keer een andere man neuken of geneukt worden door een man is weer van een hele andere orde. Niet alle bi mannen hebben daar evenveel interesse in.
De eerste keer seks met een andere man is spannend Dat hoef ik je niet te vertellen. Sommige mannen duiken er meteen vol in; andere zijn voorzichtiger en komen minder makkelijk in beweging. Het ligt niet zozeer aan het aanbod. Op de meest bekende apps is elke vorm van seks in ruime mate voorradig. Waar het om gaat is wat je wilt ervaren, met wat voor persoon en welke eisen en verwachtingen heb je daarbij. Dit is vaak niet eenvoudig. En tegelijkertijd met het steeds verder weer openstellen van Nederland komen alle mogelijkheden de komende periode weer beschikbaar.
Er is echter meer, veel meer! Veel mannen die ik spreek verlangen naar intimiteit met een andere man. Maar wat is dat precies? En hoe kun je dat dan uitproberen en daarmee experimenteren? Intimiteit is een ervaring van verbondenheid tussen mannen. Het gaat over je veilig en geborgen voelen bij een andere man. En dat je je gedachten, gevoelens, behoeften en verlangens met elkaar kan delen, zonder deze te censureren. Deze verbondenheid kan sociaal, fysiek, emotioneel, seksueel of spiritueel zijn. Mensen kunnen niet zonder intimiteit. Intimiteit gaat over contact op de grens.
Daan (38 jaar) beschrijft zijn beleving van seksuele intimiteit met een andere man op een hele treffende wijze: “Ik lag naakt op bed. Nu ging het gebeuren. De afspraak was om seks te hebben, maar wel in mijn tempo en tot de grens waar ik wilde gaan. Daardoor was het veilig en ook hartstikke spannend. Het moment dat hij mij ging zoenen, ging er een zindering door me heen. M’n hele lijf sloeg aan. Hij stopte even en vroeg me: ‘ben jij ok?’ Dat hij zich even afstemde op mij vond ik fijn en ik vertelde wat deze 1e aanraking met me deed. Gewoon zoals ik het voelde. Hij luisterde en keek me aan. Man, wat voelde ik me op dat moment veilig en verbonden met hem. En zo gingen we stapje voor stapje. Ik had een geweldige avond met een man die mij met aandacht en met zorg inwijdde in de mannenliefde. Omdat we vooraf de grens hadden afgesproken dat er niets zou gebeuren tegen mijn wil, kon ik me in deze afgesproken ruimte veilig én vrij voelen. Ik ontspande en kon genieten. Op een gegeven moment voelde ik me zo vrij en veilig, dat ik het initiatief begin te nemen. Ik merkte dat dit ook wat met hem deed. ‘Ben jij ok?’, vroeg ik. Hij lachte en ik barste ook in lachen uit. Wat heerlijk om je zo vrij en intens verbonden te voelen met een man.”
Lees hier de voorbeelden van mannen die andere vormen van intimiteit hebben uitgeprobeerd en ervaren:
“Ik heb me aangesloten bij de Kringen in een groep met 8 mannen: homo’s, bi-mannen en ook travestieten en drag-queens. Echt een leuke groep. Vorig jaar zijn we samen naar Dunez gegaan; een gay-camping. Ik merk dat samenzijn met mannen die op mannen vallen of in ieder geval geen hetero zijn me een gevoel van verbondenheid geeft. Van mannen onder elkaar. Ik heb me nog nooit zo vrij in mijn bi-zijn gevoeld als tijdens het feest op zaterdagavond en de Karaoke wedstrijd die we hebben gedaan. Dansen, zingen en lol maken. Gewoon genieten van elkaar en het leven. Hoe simpel kan het zijn?” Thomas (47 jaar) over sociale intimiteit.
Ricardo (32 jaar) ging voor het eerst op mannenweekend en deelt zijn ervaring met fysieke intimiteit: “We hebben een zweet-hut gedaan samen: een oud sjamanistisch ritueel. Op een gegeven moment lag in de hut, in het donker met de warme stoom en hitte naakt lepeltje lepeltje met een andere man. Het voelde compleet oké en ik wist niet hoe ik het had. Ik heb me nog nooit zo verbonden gevoeld met een groep mannen als op dat weekend.”
Douwe (51 jaar) was aanwezig bij een ‘Men by the Fire’, georganiseerd door Bi+ Nederland en was blij verrast. Een mooi voorbeeld van emotionele intimiteit: “Ik kreeg gewoon de tijd om te vertellen aan vier andere bi-mannen wat ik lastig vind en waarmee ik worstel. Mijn frustratie en ook waar ik bang voor ben. Ik ben niet zo’n prater. Grappig als je 15 minuten de tijd hebt, dat ik vanzelf ga praten. En rustig de tijd had om na te denken wat ik wilde zeggen. Zij luisterden, gaven terug ze hoorden in mijn verhaal, waar het hen raakte, waren nieuwsgierig naar wat erin mij omging en deelden hun wijsheid met mij. Ik kan me als biseksuele man best vaak alleen voelen, maar dat was op die avond helemaal niet het geval. Ik voelde me verbonden en het was haast intiem, omdat ik ze mee liet kijken naar iets wat heel kwetsbaar voor me is.”
Koud water vrees? In beweging komen is voor sommige mannen een kleine stap. Zeker als je single bent en niet in een relatie zit. Voor andere mannen kan het veel lastiger zijn, juist omdat ze in een relatie zitten en ook hun verlangens willen omzetten in experimenteren en uitproberen. Sommige mannen doen dat dan stiekem, anderen zijn er open over tegen hun vrouw. Maar ja, dat moet maar net kunnen en passen in de relatie die je als man en vrouw met elkaar hebt. Elke man maakt daarin zijn eigen keuze.
Er komt een moment dat je wilt vertellen dat je gevoelens hebt voor andere mannen aan de vrouw waarvan je houdt. Daarover gaat mijn volgende blog: ‘Ik vertel het’ .
Noot van de redactie:Robbert heeft het in deze blog over bi mannen en biseksualiteit omdat hij in zijn praktijk vooral mannen tegenkomt die deze woorden gebruiken om hun situatie aan te duiden. Bi+ is de verzamelterm voor iedereen die op meer dan één geslacht of gender valt. ‘Bi’ en ‘biseksualiteit’ worden veelal ingezet om een identiteit aan te duiden. De definitie van ‘bi’ en ‘biseksualiteit’ is wisselend. Vaak worden deze woorden begrepen als 50/50 – m/v, maar in de praktijk ligt het zelden zo scherp.
Robbert Nijziel is Bi+ coach voor mannen. Eind 2020 introduceerde hij zijn 8 stappenmodel, waar hij in zijn coachpraktijk mee werkt. Dit ervaringsmodel kan jou inspiratie geven voor hoe je jouw bi+ zijn een plek geeft in alle relaties in je leven. In zijn vorige blog ’10 vragen die elke man zichzelf eens zou moeten stellen over zijn seksleven’ ging hij nader in op de waarde van seksuele verlangens, fantasieën en schaamte. In deze blog daagt hij je uit bloedeerlijk te zijn in je verlangen. De eerste stap op weg naar het leven van jouw bi+ zijn.
Vandaag starten we bij jouw verlangen en wat dit verlangen zegt over waar het jou nou écht over gaat. Seks is een goeie start, vaak is er meer. Ben je er klaar voor bloedeerlijk te worden?
Waar sta je voor? Waar val je voor? We beginnen met deze twee vragen: waar sta je voor als het gaat over het leven van jouw bi+ zijn. En waar val je voor als het gaat om mensen die jouw hart en lijf sneller doen kloppen? Bloedeerlijk antwoord geven op deze vragen is niet voor iedereen even makkelijk. Je moet namelijk leren jezelf geen loer te draaien, je moet de naakte waarheid onder ogen durven zien en bloedeerlijk zijn.
‘Ik ben zo hetero als maar kan, en af en toe wil ik gewoon geneukt worden door een andere pik. Dan maakt me de man niet eens uit. Gek hè?’ Theo, 52 jaar.
Seks is een goeie start In mijn praktijk merk ik dat bi+ mannen met de huidige mogelijkheden redelijk makkelijk een date met een man of een vrouw kunnen hebben. De lust ligt op mat; je hoeft alleen maar de deur open te doen. Veel mensen maakt dat gelukkig en dat is helemaal prima. Ook zijn er veel mannen die meer willen en waar alleen maar seks na een tijdje begint te knagen en te schuren. Is dit alles?
‘Samen in slaap nadat we seks hebben gehad, is waar ik het meeste van geniet met een man. Ik voel me dan gezien en geborgen. Seks is voor mij dan eigenlijk een middel om dat te krijgen’ Adriaan, 43 jaar.
Vaak is er meer Een makkelijke oefening is jezelf eens de open vraag te stellen: ‘wat wil ik met een man’? Schrijf het antwoord voor jezelf op en stel je dan de vraag: ‘Waarom is dat zo belangrijk voor mij’? En als je dat antwoord hebt opgeschreven antwoord hebt gegeven, stelt je jezelf weer de vraag: ‘Waarom is dat zo belangrijk voor mij’? En zo ga je door tot je geen antwoord meer hebt. Vaak raak je diepere lagen in jezelf zoals gevoelens, sensaties je lijf en waarden die minder snel aan de oppervlakte liggen. Ontdek hoe gaaf het is ‘onder jouw waterlijn te duiken’.
Ontdek de kern Verlang je naar aanraking, intimiteit, seks of liefde? Of allemaal tegelijk? Wat verlang je met een vrouw? En wat met een man? Hier lees je wat voorbeelden van sommige mannen eigenlijk écht verlangen.
‘Met mijn handen wil ik alleen maar zijn lijf en spieren aanraken en masseren. Niets meer: ik ben geen homo! Freek, 35 jaar.
‘Ik wil echt een relatie met een man: het lijkt me heerlijk om samen als 2 mannen te genieten van het leven’, Robert, 50 jaar.
‘Ik droom van seks met mijn vriendin met een andere man erbij die ons allebei leuk en aantrekkelijk vind. Zo iemand te vinden en dat het klikt, is best lastig vinden wij’, Inge en Erik.
‘Ik wil opgepakt en gekust worden door een grote man met een behaard gezicht’, Remi, 19 jaar
Het raakt me elke keer weer als mannen zich hierover eerlijk en kwetsbaar uit durven te spreken naar een andere man. Ze raken voor even een soort ‘veld van broederschap’ aan, waarin mannen elkaar zien, horen en elkaar steunen. Dat alleen lucht vaak al op.
Porno wijst je de weg Alle mannen hebben wel eens porno gekeken. En over de negatieve effecten van teveel naar porno kijken en pornoverslaving, kun je veel vinden op internet. Toch zijn er ook positieve kanten aan kijken naar porno. Tijdens een workshop die ik heb gedaan toen ik eind 30 was, keken we met 25 mannen samen naar een film waarin een hetero stel met elkaar seks had: of liever gezegd, de liefde bedreef. De uitnodiging was op onderzoek te gaan in jezelf met de vraag: Wat wind jou op? Je kunt je onderzoek beperken tot van welke standjes en lichaamsdelen ‘komt ie omhoog of niet’ of ‘word ik daar geil van’. En het daarbij laten. Dat is al een grote winst, omdat je daarmee veel specifieker ontdekt wat je zou willen in de seks.
Je lijf is de ingang naar binnen De uitnodiging in de workshop was om de seksuele energie ook als ingang te gebruiken om in contact te komen met een diepere laag in jezelf. Iedere man in die groep ontdekte dat seksuele energie meer en ruimer mag zijn en veel verder gaat dan de plaatselijke opwinding onderin je buik. Wat gebeurt er als je je gevoel van opwinding in heel je lijf mag gaan voelen? En het zich uitvult tot in de vezels van je vingers en je tenen?
‘Het dierlijke, klauwende gretige tussen de spelers wond me mateloos op: m’n borst gloeide, alles in mij stroomde en mijn lichaam was één bonk leven. Dit heeft de seks tussen mij en m’n vrouw en mij en m’n minnaar wezenlijk verandert’, Robbert 39 jaar
Van welke specifieke beelden, handelingen, blikken, details, sensaties ga je gloeien? Wat doet je kreunen van opwinding? Waar in je lijf voel je dat? Maak het heel precies voor je. Kun je er contact mee maken, erbij blijven, de sensaties voelen, de smaak proeven, de temperatuur, de intensiteit. Ontdek heel precies wat het is voor jou.
‘De ander overweldigen met mijn liefde, mijn lust, mijn passie tot er niets meer van hem over is; de kracht en warmte die ik in mijn buik voel is ijzersterk. Ik schrik ervan, omdat ik me realiseer dat ik de liefde bedrijf met mezelf en de leegte in mij probeer op te vullen.’, Paul, 42 jaar
Op naar stap 2: ik probeer uit Nu je helder hebt wat je wilt, is het tijd om dit uit te proberen. Dit is vaak een boeiende stap, omdat hier de actie om de hoek komt kijken. Durf je in actie te komen en je verlangen om te zetten in ervaren?
Wat je hier allemaal in kunt tegenkomen en ook hoe leuk het kan zijn, vertel ik in mijn volgende blog ‘Leer experimenteren’
Op de afgelopen Bi+ Dag mocht ik, Sara Verlee, een workshop voor newbi’s verzorgen; mensen die net hun bi+ identiteit aan het (her)ontdekken zijn. Samen met een diverse groep van negentien mensen hebben we niet alleen struikelblokken in deze zoektocht gedeeld maar ook samen naar oplossingen en tips gezocht.
Deze is voor jou, newbi, als je niet weet hoe je andere bi+ mensen kan ontmoeten, hoe/of je het aan andere mensen vertelt, en als je misschien overweldigt bent door dit nieuwe deel van jezelf!
Hieronder volgen een paar tips, voortkomend uit de workshop en eigen ervaringen van deelnemers.
Lees/luister naar andere bi+ personen
Een goede start voor je ontdekkingstocht is rustig rondkijken naar andere bi+ personen die hun eigen verhaal delen. Luister naar podcasts, volg mensen op social media, en lees bi+ literatuur. Zo doet een deelnemer van de workshop, Janne de Vries*, een afstudeerproject over bi+ zichtbaarheid in Nederland, te volgen op het instagram-account @recognizeyourbi_s waar ook verhalen van andere bi+ mensen gedeeld worden. Andere tips van deelnemers zijn;
‘De Roze Kast’ in de bibliotheek Amsterdam, op het IHLIA plein
Savannah Bay, een boekenwinkel in Utrecht met een grote collectie aan queer literatuur
The Bi-ble, een collectie van essays samengesteld door Lauren Nickodemos en Ellen Desmond
ANNE+, een Nederlandse queer serie, te kijken op Netflix of NPO
BI BYE – de podcast over bi+ zijn in Nederland, te vinden op Spotify Zoek je community offline en online
Deelnemers benadrukten hoe belangrijk het gevoel van gemeenschap is voor hen. Eén van hen stelt over diens monoseksuele partner: “Die begrijpt het wel, maar kan nooit mijn ervaring als bi+ volledig begrijpen.” Dus kom uit je schulp en zoek andere bi+ mensen op! Volg Bi+ Nederland op Facebook en neem deel aan één van de maandelijkse meet-ups. Verder werden ook veel dating-apps aangeraden, onder andere Hinge, Okcupid, Zoe en HER
‘Coming out’ versus ‘coming into’
Natuurlijk hoef je niet meteen op dates of naar meet-ups te gaan, maar misschien wil je wel aan mensen in jouw omgeving vertellen dat je (misschien) bi+ bent.
Voor veel deelnemers was dit een struikelblok, vooral toen ze net achter hun oriëntatie kwamen. Sommigen waren bang voor eventuele stereotyperingen die aan bi+ zijn kleven of dat mensen hun niet zouden accepteren. Toch wilden veel deelnemers aan hun omgeving duidelijk maken dat ze bi+ zijn, en hiervoor werden verschillende manieren gesuggereerd.
Zo hadden sommige deelnemers voorkeur voor een rustig één-op-één gesprek. Een andere deelnemer benadrukt in zo’n gesprek vooral hun nieuwe liefde en hoe blij die is met hen, waardoor hun ‘coming-out’ niet heel centraal staat. Daarnaast vergeleek iemand anders praten over hun oriëntatie met hoe die een jaar eerder erover praatte; “Toen ik het de eerste keer aan een vriend vertelde, moest ik echt huilen, maar nu is het veel makkelijker om erover te praten”. Ook helpt het praten erover om andere bi+ personen ruimte te geven, en zichtbaarheid te creeëren.
Maar weet dat een (formele) coming-out niet hoeft, dat je het niet met iedereen hoeft te delen, en dat je geen label hoeft te kiezen. Uiteindelijk kan je je bi+ zijn zien als een leuke ontdekking over jezelf, iets om te verkennen!
Van mijzelf dan ook de tip om het vooral rustig aan te doen, ik spreek zelf altijd meer van een ‘coming-into’. Dat je went aan dit nieuwe deel van jezelf en de tijd neemt om je gevoelens hierover uit te zoeken.
Een (formele) coming-out lijkt soms nodig in een heteronormatieve en monoseksuele maatschappij, of om de zichtbaarheid van bi+ mensen te vergroten, maar dit is uiteindelijk je eigen beslissing.
Ik hoop dat je met dit lijstje een beetje op weg kan, en dat je jouw ‘newbi’ status vooral als iets positiefs en bevrijdend beschouwd. Waar wacht je nog op? Neem de volgende stap en ontdek!
De allereerste landelijke Bi+ Dag van Bi+ Nederland op zaterdag 10 april was een groot succes. Er waren ruim 130 aanmeldingen. Van 10.00 tot 15.30 werden alle programma onderdelen goed bezocht. Het enthousiasme, herkenning bij elkaar en liefde voor elkaar was door de schermen voelbaar. Alle vroeg aangemelde deelnemers hadden thuis een lekker en praktisch Bi+ Dag pakket gekregen.
Opening De dag werd geopend door Bi+ Nederland voorzitter Barbara Oud en dagvoorzitter Esther Wouters. Barbara vertelde over het ontstaan van Bi+ Nederland en dat Bi+ Nederland zich inzet voor een meer bi+ inclusieve samenleving. Dat doet de organisatie door het versterken van een bi+ gemeenschap, onderzoek, beleidsontwikkeling en pleitbezorging.
De beleving van bi+ gevoelens en ervaringen kan heel verschillend zijn en daarom werd gevraagd aan de deelnemers hoe zij dit voor zichzelf beschrijven. De WordCloud hieronder laat zien dat er veel diversiteit in beschrijvingen en labels is. Hoe groter en centraler het woord, hoe vaker dit antwoord werd gegeven door deelnemers.
Vervolgens gingen we door naar het panel Hoe gaat het met bi+ mensen in Nederland?
Eigen bi+ bestaan De vier panelleden Naomi Veldwijk, Astrid Oosenbrug, Shirodj Raghoenath en Jantine van Lisdonk introduceerden zichzelf en hoe het ging met hun eigen bi+ bestaan.
Naomi Veldwijk is poetry performer en schrijver. Ze ziet zichzelf als queer of panseksueel. Voor haar is het vanzelfsprekend om hier open over te zijn en ze wil hierin altijd zichzelf kunnen zijn. Naomi is bezig met het boek Queer Bedtijdverhalen over bekende en onbekende queer mensen.
Astrid Oosenbrug is voorzitter van COC Nederland. Naast bi+ is ze polyamoreus. Zij is getrouwd met een man, heeft vier kinderen en ook een vriendin. Zo sinds haar vijftigste voelt ze echt dat dit is wie ze is en wil zijn. Ze heeft veel liefde te geven en dit is voor haar normaal. Ze vindt het belangrijk om zichzelf als bi+ te laten zien als voorzitter van COC Nederland. Dit geeft haarzelf en anderen kracht.
Shirodj Raghoenath is politiek activist. Hij omschrijft zich als een Surinaams-Hindostaanse Brabander. Hij leeft soms echt tussen twee werelden en dat is af en toe lastig. Zijn ouders gaan er goed mee om dat hij bi+ is, maar in hun omgeving ligt het ingewikkeld. Door zijn openheid is hij een rolmodel geworden voor jonge mensen en dat sterkt hem.
Jantine van Lisdonk is mede-oprichter en coördinator onderzoek & beleid bij Bi+ Nederland. Ze omschrijft zich als bi+ minded. Ze valt alleen op vrouwen, maar ze voelt zich heel erg thuis bij bi+ mensen en de bi+ gemeenschap. Lesbisch past haar inmiddels minder goed. Veel bi+ mensen willen niet zo in hokjes leven en duwen anderen daar ook niet in. Ook wordt er weinig binair gedacht en dat geeft ruimte en vrijheid. Haar vriendin valt op meer dan een gender en wil zich echt niet labelen.
1 miljoen bi+ mensen, een onzichtbare groep Jantine geeft een beeld vanuit onderzoek hoe het gaat met bi+ mensen in Nederland. Er zijn ongeveer 1 miljoen mensen bi+ als er wordt gekeken naar sekuele aantrekking. 5% van de mannen, 9% van de vrouwen en 1 op de 3 transgender mensen voelen zich aangetrokken tot meer dan één gender.
Toch is bi+ erg onzichtbaar. Dat komt vooral omdat we een sterke norm van monoseksualiteit hebben, ofwel de norm dat je op 1 gender of geslacht valt. Kortom, dat je hetero of homo/lesbisch bent. Daardoor is bi+ onzichtbaar en wordt het ook onzichtbaar gemaakt. Het kan dan lastig zijn om open te zijn over bi+ gevoelens en ervaringen. De panelleden herkennen hoe onzichtbaar bi+ is en dat mensen hen soms onterecht aanzien voor hetero of homo/lesbisch. Zelf proberen ze zoveel mogelijk open te zijn en ze zien dat dit helpt.
Geen psychisch, maar maatschappelijk probleem Het grote bi+ onderzoek dat 10 prominente onderzoekers uitvoerden voor Bi+ Nederland, verscheen onlangs. Uit de antwoorden van 3.000 bi+ mensen bleek dat ze op veel manieren te maken kregen met de norm van monoseksualiteit. Dit is niet onschuldig, want mensen die hier meer mee te maken krijgen hebben een minder goede mentale gezondheid. Het onderzoek laat zien dat niet bi+ zijn maakt dat mensen mentale problemen hebben, maar gebrek aan erkenning, zichtbaarheid en acceptatie in de samenleving. Daar ligt dus ook de oplossing.
Bi+ inclusiviteit Hoe krijgen we een samenleving die meer bi+ inclusief is? Wat helpt? Volgens Naomi begint het bij zelfacceptatie. Als je jezelf accepteert en je helemaal jezelf bent dan trek je je minder aan wat anderen van je vinden. Je leeft je eigen leven. Shirodj vindt representatie erg belangrijk, want daardoor wordt bi+ zichtbaarder en leren mensen het kennen. Astrid wil dat COC Nederland er is voor iedereen en daar werkt ze hard aan. Ze is blij met Bi+ Nederland want de organisaties kunnen samen nog meer bereiken voor bi+ inclusiviteit. Tot slot deelden de luisteraars online heel veel ideeën over een bi+ inclusieve samenleving. Er staat ons allemaal nog veel te doen!
Workshops Een Bi+ Dag is natuurlijk niet compleet zonder workshops! In deze editie waren er acht workshops in twee rondes waar je uit kon kiezen. Hier onder volgen korte impressies van elke workshop.Hier kun je het programma van de Bi+ Dag online nog een keer bekijken met meer informatie over de workshopgevers!
Newbi+ Sara Verlee Alle deelnemers van twintigers tot en met vijftigers zijn hun bi+ gevoelens aan het ontdekken of er (opnieuw) mee bezig hoe ze er vorm aan kunnen geven. Iemand zei: ‘Het is niet zozeer wat ik ben, maar wie ik ben.’ Ze wisselden uit in groepjes hoe ze dit proces beleven, hoe ze open kunnen zijn en anderen ontmoeten. Er was veel herkenning. De tips en handvatten komen later in een artikel op de website te staan.
Leef je verlangen – het 8 stappenplan Robbert Nijziel Het stappenplan dat Robbert samen met zijn partner Yvonne presenteerde hielp deelnemers om zichzelf serieus te nemen in hun eigen verlangen en om daar voor te gaan staan. Er ontstonden mooie gesprekken en er was veel herkenning. Iemand zei: ‘Je hebt mij het belang duidelijk gemaakt om ook rekening te houden met wat er bij je partner speelt en daar oog, respect en empathie voor te hebben. Dankjewel daarvoor.’
Zelfzorg voor bi+ mensen Esther Zwietink Veel vormen van zelfzorg kwamen aan bod: sociale, psychologische, emotionele, fysieke, financiële, omgevings- en professionele zelfzorg. In de gesprekken en oefeningen bleek dat veel mensen geneigd zijn vooral voor anderen te zorgen. Workshopleider Esther: “Het is eigenlijk niet zo moeilijk. Het gaat er vooral over: gun je dit jezelf. Net als in het vliegtuig is het zaak eerst je eigen zuurstofmasker op te zetten voordat je iemand anders gaat helpen.”
Bi+ Impro Marijn Hermanus In deze improvisatietheater workshop werden deelnemers uitgedaagd om met een lach ongemak te ervaren. Door de behoefte aan controle los te laten, ontstond er veel moois en verrassends. Als afsluiter werd een gesprek bij ‘Marijn van Nieuwkerk’ geïmproviseerd waar deskundigen vertelden hoe een samenleving de inclusie van de hetero minderheid kan bevorderen. Workshopleider Marijn: “Mooi om te zien hoe iedereen mee ging en ieder op eigen manier durfde te stralen.”
Storytelling Yinske Silva In deze workshop werd geleerd hoe je een verhaal op je eigen manier kan vertellen, echt vanuit jezelf. Effectief en vanuit je eigen stijl. “Wat mijn gesprekspartner leert van mijn verhaal, is anders dan wat ik leer van mijn eigen verhaal en andersom. De interpretatie van een ander ligt echt bij jezelf.”
Bi+ Empowerment Michael van Roosbroeck Wanneer voel je je empowered en wie kan ervoor zorgen dat je je empowered voelt? De waarde van authenticiteit stond centraal. Ogenschijnlijk kleine stapjes en acties zijn heel waardevol. Ook helpt het om ‘in de flow’ te zitten en er werd aangereikt hoe je hier méér in kan komen. Voor meerdere mensen was het een succes en empowering dat ze hier vandaag waren. Een deelnemer zei: “Ik wil graag empowered worden en steviger in mijn schoenen staan. Deze workshop volgen was daarin een eerste stap.”
Vormgeven bi+ relaties Hermine Kroon In het vormgeven van een veilige en gezonde relatie staan twee vragen centraal: Ben ik oké voor jou zoals ik ben? Sta je voor me klaar als ik je nodig heb? De deelnemers leerden over de essentiële relatie-ingrediënten toegankelijkheid, responsiviteit en betrokkenheid, over hechtingsstijlen en hoe dit uitwerkt op copingstrategieën. Ze pasten hun nieuwe kennis toe in het voeren van een moeilijk gesprek. Een deelnemer zei: “Ik begrijp nu wat er in eerdere relaties misging.”
Bi+ intimiteit & consent Wilrieke Sophia Hoe kun je zowel alleen als met een ander tóch fysieke verbinding ervaren? Dit leerden deelnemers en een deelnemer zei “Ik voel me heerlijk ontspannen en in verbinding met mezelf.” Ook kwam aan bod hoe ze grenzen en verlangens kunnen voelen en communiceren. Een andere deelnemer: “Ik leer nu dat ik gewoon een beetje meer tijd nodig heb om te weten of ik ja of nee wil zeggen. Wat een ontdekking!” Workshopleider Wilrieke Sophia: “Ja zeg je op één vraag, op de volgende vraag mag je opnieuw antwoorden.”
Spoken Word Naomi Veldwijk Speciaal voor deze dag spreekt Naomi Veldwerk via Spoken Word wat haar gevoel is over haar bi+ zijn. Het is raak en raakt velen van ons. Hier een korte impressie:
Als de zon half aan de horizon hangt en de lucht blauw roze kleurt kijken we allemaal verwonderd naar het natuurverschijnsel Niemand die zich afvraagt waarom deze kleuren door elkaar, in elkaar naast elkaar, van elkaar, met elkaar Waarom de ene net iets feller dan de ander waarom de ene in de ander verandert Het is gewoon zo en het is prachtig
Slot Esther Wouters en Barbara Oud concluderen dat deze dag een ware belevenis was, een echt avontuur. De tijd vloog voorbij, de sfeer was fantastisch en hartverwarmend. De aanwezigen delen online hoe ze het vonden. Wat vooral terug komt is ‘inspirerend’, ‘thuiskomen’ en ‘steunend’.
Barbara bedankt iedereen die deze dag heeft mogelijk gemaakt: Het Bi+ Dag team met GJ, Joshua, Monique, Mylène en Floris. De technische ondersteuners: Marjan, Violeta, Daphne, Hilda, Marjolein en Michiel. De panelleden, workshopleiders en natuurlijk alle deelnemers. Deelname was gratis en dat kon door alle vrijwillige donaties en de sponsering van het ministerie van OCW, het Bob Angelo Fonds, de Roze Jonker en het Blauwe Fonds. Tot slot spreekt Esther haar grote dank uit namens iedereen aan Barbara, die de eindverantwoordelijke en hoofdorganisator van deze dag was.
Aangehaakt blijven of actief worden? Schrijf je hier in voor de Bi+ Nieuwsbrief
Wil je actief een bijdrage leveren aan de bi+ inclusieve samenleving? Word vrijwilliger! Mail naar barbara@biplus.nl
Afterparty Na afloop van het officiële programma werd er nog door ruim 30 mensen in een online afterparty ruimte nagepraat en dit ging spreekwoordelijk door tot in de late uurtjes.
