De allereerste landelijke Bi+ Dag van Bi+ Nederland op zaterdag 10 april was een groot succes. Er waren ruim 130 aanmeldingen. Van 10.00 tot 15.30 werden alle programma onderdelen goed bezocht. Het enthousiasme, herkenning bij elkaar en liefde voor elkaar was door de schermen voelbaar. Alle vroeg aangemelde deelnemers hadden thuis een lekker en praktisch Bi+ Dag pakket gekregen.
Opening De dag werd geopend door Bi+ Nederland voorzitter Barbara Oud en dagvoorzitter Esther Wouters. Barbara vertelde over het ontstaan van Bi+ Nederland en dat Bi+ Nederland zich inzet voor een meer bi+ inclusieve samenleving. Dat doet de organisatie door het versterken van een bi+ gemeenschap, onderzoek, beleidsontwikkeling en pleitbezorging.
De beleving van bi+ gevoelens en ervaringen kan heel verschillend zijn en daarom werd gevraagd aan de deelnemers hoe zij dit voor zichzelf beschrijven. De WordCloud hieronder laat zien dat er veel diversiteit in beschrijvingen en labels is. Hoe groter en centraler het woord, hoe vaker dit antwoord werd gegeven door deelnemers.
Vervolgens gingen we door naar het panel Hoe gaat het met bi+ mensen in Nederland?
Eigen bi+ bestaan De vier panelleden Naomi Veldwijk, Astrid Oosenbrug, Shirodj Raghoenath en Jantine van Lisdonk introduceerden zichzelf en hoe het ging met hun eigen bi+ bestaan.
Naomi Veldwijk is poetry performer en schrijver. Ze ziet zichzelf als queer of panseksueel. Voor haar is het vanzelfsprekend om hier open over te zijn en ze wil hierin altijd zichzelf kunnen zijn. Naomi is bezig met het boek Queer Bedtijdverhalen over bekende en onbekende queer mensen.
Astrid Oosenbrug is voorzitter van COC Nederland. Naast bi+ is ze polyamoreus. Zij is getrouwd met een man, heeft vier kinderen en ook een vriendin. Zo sinds haar vijftigste voelt ze echt dat dit is wie ze is en wil zijn. Ze heeft veel liefde te geven en dit is voor haar normaal. Ze vindt het belangrijk om zichzelf als bi+ te laten zien als voorzitter van COC Nederland. Dit geeft haarzelf en anderen kracht.
Shirodj Raghoenath is politiek activist. Hij omschrijft zich als een Surinaams-Hindostaanse Brabander. Hij leeft soms echt tussen twee werelden en dat is af en toe lastig. Zijn ouders gaan er goed mee om dat hij bi+ is, maar in hun omgeving ligt het ingewikkeld. Door zijn openheid is hij een rolmodel geworden voor jonge mensen en dat sterkt hem.
Jantine van Lisdonk is mede-oprichter en coördinator onderzoek & beleid bij Bi+ Nederland. Ze omschrijft zich als bi+ minded. Ze valt alleen op vrouwen, maar ze voelt zich heel erg thuis bij bi+ mensen en de bi+ gemeenschap. Lesbisch past haar inmiddels minder goed. Veel bi+ mensen willen niet zo in hokjes leven en duwen anderen daar ook niet in. Ook wordt er weinig binair gedacht en dat geeft ruimte en vrijheid. Haar vriendin valt op meer dan een gender en wil zich echt niet labelen.
1 miljoen bi+ mensen, een onzichtbare groep Jantine geeft een beeld vanuit onderzoek hoe het gaat met bi+ mensen in Nederland. Er zijn ongeveer 1 miljoen mensen bi+ als er wordt gekeken naar sekuele aantrekking. 5% van de mannen, 9% van de vrouwen en 1 op de 3 transgender mensen voelen zich aangetrokken tot meer dan één gender.
Toch is bi+ erg onzichtbaar. Dat komt vooral omdat we een sterke norm van monoseksualiteit hebben, ofwel de norm dat je op 1 gender of geslacht valt. Kortom, dat je hetero of homo/lesbisch bent. Daardoor is bi+ onzichtbaar en wordt het ook onzichtbaar gemaakt. Het kan dan lastig zijn om open te zijn over bi+ gevoelens en ervaringen. De panelleden herkennen hoe onzichtbaar bi+ is en dat mensen hen soms onterecht aanzien voor hetero of homo/lesbisch. Zelf proberen ze zoveel mogelijk open te zijn en ze zien dat dit helpt.
Geen psychisch, maar maatschappelijk probleem Het grote bi+ onderzoek dat 10 prominente onderzoekers uitvoerden voor Bi+ Nederland, verscheen onlangs. Uit de antwoorden van 3.000 bi+ mensen bleek dat ze op veel manieren te maken kregen met de norm van monoseksualiteit. Dit is niet onschuldig, want mensen die hier meer mee te maken krijgen hebben een minder goede mentale gezondheid. Het onderzoek laat zien dat niet bi+ zijn maakt dat mensen mentale problemen hebben, maar gebrek aan erkenning, zichtbaarheid en acceptatie in de samenleving. Daar ligt dus ook de oplossing.
Bi+ inclusiviteit Hoe krijgen we een samenleving die meer bi+ inclusief is? Wat helpt? Volgens Naomi begint het bij zelfacceptatie. Als je jezelf accepteert en je helemaal jezelf bent dan trek je je minder aan wat anderen van je vinden. Je leeft je eigen leven. Shirodj vindt representatie erg belangrijk, want daardoor wordt bi+ zichtbaarder en leren mensen het kennen. Astrid wil dat COC Nederland er is voor iedereen en daar werkt ze hard aan. Ze is blij met Bi+ Nederland want de organisaties kunnen samen nog meer bereiken voor bi+ inclusiviteit. Tot slot deelden de luisteraars online heel veel ideeën over een bi+ inclusieve samenleving. Er staat ons allemaal nog veel te doen!
Workshops Een Bi+ Dag is natuurlijk niet compleet zonder workshops! In deze editie waren er acht workshops in twee rondes waar je uit kon kiezen. Hier onder volgen korte impressies van elke workshop.Hier kun je het programma van de Bi+ Dag online nog een keer bekijken met meer informatie over de workshopgevers!
Newbi+ Sara Verlee Alle deelnemers van twintigers tot en met vijftigers zijn hun bi+ gevoelens aan het ontdekken of er (opnieuw) mee bezig hoe ze er vorm aan kunnen geven. Iemand zei: ‘Het is niet zozeer wat ik ben, maar wie ik ben.’ Ze wisselden uit in groepjes hoe ze dit proces beleven, hoe ze open kunnen zijn en anderen ontmoeten. Er was veel herkenning. De tips en handvatten komen later in een artikel op de website te staan.
Leef je verlangen – het 8 stappenplan Robbert Nijziel Het stappenplan dat Robbert samen met zijn partner Yvonne presenteerde hielp deelnemers om zichzelf serieus te nemen in hun eigen verlangen en om daar voor te gaan staan. Er ontstonden mooie gesprekken en er was veel herkenning. Iemand zei: ‘Je hebt mij het belang duidelijk gemaakt om ook rekening te houden met wat er bij je partner speelt en daar oog, respect en empathie voor te hebben. Dankjewel daarvoor.’
Zelfzorg voor bi+ mensen Esther Zwietink Veel vormen van zelfzorg kwamen aan bod: sociale, psychologische, emotionele, fysieke, financiële, omgevings- en professionele zelfzorg. In de gesprekken en oefeningen bleek dat veel mensen geneigd zijn vooral voor anderen te zorgen. Workshopleider Esther: “Het is eigenlijk niet zo moeilijk. Het gaat er vooral over: gun je dit jezelf. Net als in het vliegtuig is het zaak eerst je eigen zuurstofmasker op te zetten voordat je iemand anders gaat helpen.”
Bi+ Impro Marijn Hermanus In deze improvisatietheater workshop werden deelnemers uitgedaagd om met een lach ongemak te ervaren. Door de behoefte aan controle los te laten, ontstond er veel moois en verrassends. Als afsluiter werd een gesprek bij ‘Marijn van Nieuwkerk’ geïmproviseerd waar deskundigen vertelden hoe een samenleving de inclusie van de hetero minderheid kan bevorderen. Workshopleider Marijn: “Mooi om te zien hoe iedereen mee ging en ieder op eigen manier durfde te stralen.”
Storytelling Yinske Silva In deze workshop werd geleerd hoe je een verhaal op je eigen manier kan vertellen, echt vanuit jezelf. Effectief en vanuit je eigen stijl. “Wat mijn gesprekspartner leert van mijn verhaal, is anders dan wat ik leer van mijn eigen verhaal en andersom. De interpretatie van een ander ligt echt bij jezelf.”
Bi+ Empowerment Michael van Roosbroeck Wanneer voel je je empowered en wie kan ervoor zorgen dat je je empowered voelt? De waarde van authenticiteit stond centraal. Ogenschijnlijk kleine stapjes en acties zijn heel waardevol. Ook helpt het om ‘in de flow’ te zitten en er werd aangereikt hoe je hier méér in kan komen. Voor meerdere mensen was het een succes en empowering dat ze hier vandaag waren. Een deelnemer zei: “Ik wil graag empowered worden en steviger in mijn schoenen staan. Deze workshop volgen was daarin een eerste stap.”
Vormgeven bi+ relaties Hermine Kroon In het vormgeven van een veilige en gezonde relatie staan twee vragen centraal: Ben ik oké voor jou zoals ik ben? Sta je voor me klaar als ik je nodig heb? De deelnemers leerden over de essentiële relatie-ingrediënten toegankelijkheid, responsiviteit en betrokkenheid, over hechtingsstijlen en hoe dit uitwerkt op copingstrategieën. Ze pasten hun nieuwe kennis toe in het voeren van een moeilijk gesprek. Een deelnemer zei: “Ik begrijp nu wat er in eerdere relaties misging.”
Bi+ intimiteit & consent Wilrieke Sophia Hoe kun je zowel alleen als met een ander tóch fysieke verbinding ervaren? Dit leerden deelnemers en een deelnemer zei “Ik voel me heerlijk ontspannen en in verbinding met mezelf.” Ook kwam aan bod hoe ze grenzen en verlangens kunnen voelen en communiceren. Een andere deelnemer: “Ik leer nu dat ik gewoon een beetje meer tijd nodig heb om te weten of ik ja of nee wil zeggen. Wat een ontdekking!” Workshopleider Wilrieke Sophia: “Ja zeg je op één vraag, op de volgende vraag mag je opnieuw antwoorden.”
Spoken Word Naomi Veldwijk Speciaal voor deze dag spreekt Naomi Veldwerk via Spoken Word wat haar gevoel is over haar bi+ zijn. Het is raak en raakt velen van ons. Hier een korte impressie:
Als de zon half aan de horizon hangt en de lucht blauw roze kleurt kijken we allemaal verwonderd naar het natuurverschijnsel Niemand die zich afvraagt waarom deze kleuren door elkaar, in elkaar naast elkaar, van elkaar, met elkaar Waarom de ene net iets feller dan de ander waarom de ene in de ander verandert Het is gewoon zo en het is prachtig
Slot Esther Wouters en Barbara Oud concluderen dat deze dag een ware belevenis was, een echt avontuur. De tijd vloog voorbij, de sfeer was fantastisch en hartverwarmend. De aanwezigen delen online hoe ze het vonden. Wat vooral terug komt is ‘inspirerend’, ‘thuiskomen’ en ‘steunend’.
Barbara bedankt iedereen die deze dag heeft mogelijk gemaakt: Het Bi+ Dag team met GJ, Joshua, Monique, Mylène en Floris. De technische ondersteuners: Marjan, Violeta, Daphne, Hilda, Marjolein en Michiel. De panelleden, workshopleiders en natuurlijk alle deelnemers. Deelname was gratis en dat kon door alle vrijwillige donaties en de sponsering van het ministerie van OCW, het Bob Angelo Fonds, de Roze Jonker en het Blauwe Fonds. Tot slot spreekt Esther haar grote dank uit namens iedereen aan Barbara, die de eindverantwoordelijke en hoofdorganisator van deze dag was.
Aangehaakt blijven of actief worden? Schrijf je hier in voor de Bi+ Nieuwsbrief
Wil je actief een bijdrage leveren aan de bi+ inclusieve samenleving? Word vrijwilliger! Mail naar barbara@biplus.nl
Afterparty Na afloop van het officiële programma werd er nog door ruim 30 mensen in een online afterparty ruimte nagepraat en dit ging spreekwoordelijk door tot in de late uurtjes.
In aanloop van de verkiezingen op 17 maart heeft Bi+ Nederland enkele Tweede Kamerleden geïnterviewd. Zohair El Yassini, woordvoerder emancipatie VVD, vertelt wat zijn drijfveer is, waar hij zich voor inzet in LHBTI+ emancipatie, welke aandacht voor bi+ volgens hem belangrijk is, en wat zijn ambities zijn voor de komende periode.
Door Jantine van Lisdonk & Esther Wouters
Achtergrond en drijfveren ‘Het is het idee, de waarde en de belofte dat het niet uitmaakt waar je vandaan komt, wat je uiterlijke kenmerken zijn, op wie je valt, met wie je de liefde wilt bedrijven en wat je huidskleur is, om kansen te krijgen in een land, successen te behalen en een eigen leven op te bouwen.’ Dit is wat Zohair El Yassini drijft als woordvoerder emancipatie. Hij doet dit sinds september 2019. Zijn drijfveer is ook persoonlijk. Zijn ouders van Marokkaanse origine kwamen in de jaren 70 naar Nederland. Hij groeide op in een achterstandwijk, waar de kansen beperkt waren. Toch gelooft hij in de Dutch Dream. ‘Als je heihard werkt, je inzet en iets wilt bereiken, dan krijg je in Nederland kansen om van je leven een succes te maken. Ik heb veel obstakels meegemaakt in mijn leven. Soms onopzettelijk, maar vaak ook opzettelijk. Mensen die je gewoon aan de kant schuiven vanwege je afkomst. Dus ik weet hoe het is om behandeld te worden op iets waar je totaal niets aan kan doen en waarop je wordt afgerekend omdat je tot een bepaalde groep hoort. Dus daarom kan ik me goed inleven in de LHBTI+ gemeenschap. Dan word ik passioneel en vurig, want de pijn die ik in hun ogen zie dat is dezelfde pijn die ik heb gevoeld in mijn hart.’
Verbod op conversie therapie Een van de onderwerpen waar El Yassini zich hard voor maakt is een wettelijk verbod van conversie therapie, ofwel homo-genezing. ‘Het gaat om LHBTI+ jongeren van alle rangen en standen, alle walks of life, die geestelijk, emotioneel, spiritueel en seksueel enorm worden beschadigd door conversie therapie. Dit geen politiek onderwerp voor leuke debatten, maar een probleem dat moet worden opgelost met een wet.’ Hij was één van de motie indieners over zo’n wettelijk verbod en er is hiervoor steun in de Tweede Kamer. El Yassini werkt nu samen met andere politieke partijen aan een wetsvoorstel, waarbij strafbaarstelling mogelijk wordt en mensen die aan homo-genezing doen kunnen worden vervolgd. ‘Het zal voor het eerst in mijn leven zijn dat ik een feestje wil geven omdat iemand veroordeeld wordt tot een gevangenisstraf.’
‘Zoals met een 100 meter sprint: de startlijn moet gelijk zijn, maar de finishlijn niet. We gaan dus niet de finishlijn voor sommige mensen verkorten en hen betuttelen. We willen iedereen verheffen en je moet het wel zelf doen.’
Gelijke kansen, niet gelijke uitkomsten ‘Bij de VVD zetten we ons graag in voor gelijke kansen. Ik realiseer me dat we nog veel te doen hebben.’ Voor hem zijn gelijke kansen niet hetzelfde als gelijke uitkomsten, zoals linkse partijen vaak willen. ‘Je wilt dat elke persoon kan zeggen “ik ben goed genoeg, ik ben sterk genoeg, geef mij gelijke kansen en ik zal het je bewijzen.” Zoals met een 100 meter sprint: de startlijn moet gelijk zijn, maar de finishlijn niet. We gaan dus niet de finishlijn voor sommige mensen verkorten en hen betuttelen. We willen iedereen verheffen en je moet het wel zelf doen.’
Voornemens El Yassini wil zich op veel emancipatie onderwerpen inzetten. ‘Het moet echt niet uitmaken wat je seksuele oriëntatie en genderidentiteit is. Dat moet nooit uitmaken voor baankansen en in het onderwijs. Ook moet ons land fysiek veilig zijn voor iedereen. Kennis en informatie bij de politie is belangrijk, niet alleen over lesbisch en homo, maar zeker ook over bi+ en transgender. Roze in Blauw is daarin belangrijk. Tot slot vindt hij dat de overheid oog moet hebben voor verschillende gezinssamenstellingen.
Aandacht voor bi+ Bi+ Nederland heeft in kaart gebracht waar het met bi+ mensen niet goed gaat of waar aandacht voor bi+ ontbreekt. ‘Daaruit blijken een paar ontwikkelingen, waarvan we moeten gaan kijken wat daarvan de oorzaak is, zodat we problemen bij de bron kunnen aanpakken. Als je dat niet monitort en onderzoekt, dan ga je beleid ontwikkelen dat goed is voor de bühne, maar slecht is voor de oplossing.’
Meegeven Wat El Yassini aan bi+ mensen wil meegeven? ‘We zitten nu midden in de campagne tijd voor de verkiezingen. Er zijn nu partijen met mooie praatjes over wat ze willen doen en bereiken. Maar het gaat er in feite om dat je een politieke partij hebt, die zich voor je inzet niet omdat je bi+ bent, maar omdat je een Nederlander bent en jezelf wilt kunnen zijn. Zorg ervoor dat mensen je niet anders behandelen vanwege je uiterlijke kenmerken, je geslacht, geaardheid of je afkomst. Zorg dat mensen je accepteren vanwege je karakter.’
Het politieke trio van Tweede Kamerleden Vera Bergkamp (D66), Kirsten van den Hul (PvdA) en Nevin Ӧzütok (GroenLinks) hebben als ‘drie musketiers’ bijzondere successen behaald voor LHBTI+ emancipatie. Bi+ wil hen hiervoor eren en bedanken. Dat doen we door hen ieder te interviewen in aanloop naar de verkiezingen. In deze mini-serie lees je over hun achtergrond, hun drijfveren, de successen waar ze trots op zijn en hoe bi+, volgens ieder van hen, ook een politiek thema is. Daarnaast vertellen ze wat ze de komende periode willen bereiken in de politiek als ze opnieuw als Tweede Kamerlid worden gekozen op de verkiezingen van 17 maart.
Vera Bergkamp– woordvoerder emancipatie, langdurige & medisch zorg, familierecht en Drugs D66
Door Jantine van Lisdonk & Esther Wouters
Achtergrond en drijfveren ‘Mensen moeten zichtbaar zichzelf kunnen zijn. Je persoonlijke vrijheid is je grootste goed. Als je in dit leven niet jezelf kan zijn, dan is dat nogal wat.’ Voor deze missie streed ze al als (vice)-voorzitter van COC Nederland (2008-2012) en dit is nog steeds haar drijfveer na acht jaar Tweede Kamerlid. Ze ziet dat er weer conservatieve krachten zijn in Europa en andere landen, waar persoonlijke vrijheid geen vanzelfsprekendheid meer is. Maar zegt ook dat we waakzaam hiervoor moeten zijn in Nederland. Daarom is het verankeren van ‘persoonlijke vrijheid’ in wet- en regelgeving belangrijk en daar heeft ze zich de afgelopen jaren volop voor ingezet.
Successen Ze heeft hierin een paar mooie successen behaald. Door een initiatiefwet is de Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB) zo aangepast dat er een expliciet verbod is op het discrimineren van transgender en intersekse personen. ‘Het was heel veel werk en ik ben blij dat we het tot een goed einde hebben gebracht samen met Nevin en Kirsten.’ Het tweede waar ze trots op is, is de initiatiefwet om in artikel 1 van de Grondwet seksuele gerichtheid en handicap als expliciete grond toe te voegen (red. na de verkiezingen is opnieuw een aanname van de Grondwetswijziging nodig in de Tweede en Eerste Kamer). ‘Voor bi+ mensen is het heel mooi dat er nu seksuele gerichtheid in de initiatiefwet staat. In andere wetten zoals het Strafrecht en de AWGB staat nog homo- en heteroseksuele gerichtheid. De term seksuele gerichtheid is inclusiever, want daarin kunnen veel bi+ mensen en lesbische vrouwen zich beter in herkennen. We hebben een zetje gegeven om nu ook in andere wetgeving seksuele gerichtheid op te nemen.’
Voornemens Ze wil graag in de volgende kabinetsperiode de Grondwetswijziging van artikel 1 afronden. Daarnaast vindt ze dat voorlichting over seksuele diversiteit in het primair en voorgezet onderwijs beter moet. Het is geregeld dát scholen hier aandacht aan moeten besteden, maar het kan effectiever. ‘Een keer het COC uitnodigen voor een voorlichting is niet genoeg.’ Bergkamp wil ook werk gaan maken van wetgeving voor ‘families van nu’, ofwel de modernisering van het familierecht. Dat is momenteel lastig met een politiek rechtse meerderheid. Na de verkiezingen hoopt ze op meer mogelijkheden. De komende periode wil ze meer bereiken rondom draagmoederschap, meerouderschap en meeroudergezag.
‘Zoals jullie zeggen, “meer vrijheid, meer liefde voor iedereen”, volgens mij hebben we dat heel erg nodig.’
Aandacht voor bi+ Bergkamp vindt het belangrijk dat bi+ zichtbaarder en bekender wordt. ‘Voor bi+ denk ik dat boegbeelden, aandacht en voorlichting heel belangrijk zijn. Emancipatie is een werkwoord. Er zijn onderzoeken geweest waaruit blijkt dat bi+ mensen tegen specifieke problemen aanlopen, zoals mentale problemen, eenzaamheid en geweld achter de voordeur.’ Als Bergkamp na de verkiezingen weer de portefeuille Emancipatie krijgt, dan wil ze bi+ echt meer op de kaart zetten. ‘Voor transgender en intersekse is politieke aandacht met een initiatiefwet succesvol geweest.
Ik zou het heel mooi vinden als we vanuit D66 komen met een initiatiefnota over bi+ om daar echt veel meer aandacht aan te geven. We kijken dan naar de specifieke onderwerpen, uitdagingen en de kracht van mensen. Dit pak ik graag op samen met Bi+ Nederland.’ Ze ziet dat bi+ nog vaak onder homoseksualiteit wordt geschaard, terwijl het een eigenstandige seksuele gerichtheid is met eigen uitdagingen, krachten en knelpunten. ‘Voor bi+ geldt echt nog “onbekend maakt onbemind”. Er zijn nog veel vooroordelen over bi+ mensen. Bewustwording en voorlichting, zeker op scholen, helpt. Op school en in de opvoeding wordt de basis gelegd voor hoe mensen zich later ontwikkelen naar volwassenheid, hoe ze denken over bi+ en hoe ze omgaan met hun eigen bi+ gevoelens.’
Meegeven Wat wil Bergkamp bi+ mensen meegeven? ‘Ik vind het echt heel belangrijk dat mensen zichtbaar zichzelf kunnen zijn. Dat geldt ook voor bi+ mensen. Daar wil ik me heel erg hard voor maken, samen met Bi+ Nederland. Zoals jullie zeggen, “meer vrijheid, meer liefde voor iedereen”, volgens mij hebben we dat heel erg nodig. Als mensen geen persoonlijke vrijheid ervaren en niet zichtbaar zichzelf kunnen zijn, dan is de kwaliteit van leven minder. Wat we met elkaar kunnen betekenen, waardoor mensen zichtbaar zichzelf kunnen zijn, dat is echt winst.’
Noot: In het recente Tweede Kamerdebat over geweld achter de voordeur op 18 februari hebben Kirsten van den Hul en Vera Bergkamp een motie ingediend gericht op bi+. In deze aangenomen motie deden ze aan de regering het verzoek voor meer onderzoek naar de situatie van geweld achter de voordeur van bi+ vrouwen en een verkenning naar de mate van bi+ inclusieve preventie, seksuele vorming en hulpverlening.
Het politieke trio van Tweede Kamerleden Vera Bergkamp (D66), Kirsten van den Hul (PvdA) en Nevin Ӧzütok (Groenlinks) hebben als ‘drie musketiers’ bijzondere successen behaald voor LHBTI+ emancipatie. Bi+ wil hen hiervoor eren en bedanken. Dat doen we door hen ieder te interviewen in aanloop naar de verkiezingen. In deze mini-serie lees je over hun achtergrond, hun drijfveren, de successen waar ze trots op zijn en hoe bi+, volgens ieder van hen, ook een politiek thema is. Daarnaast vertellen ze wat ze de komende periode willen bereiken in de politiek als ze opnieuw als Tweede Kamerlid worden gekozen op de verkiezingen van 17 maart.
Achtergrond en drijfveren Terwijl Nevin Ӧzütok op het schoolplein werd gediscrimineerd vanwege haar Turkse achtergrond, werden haar vrienden gediscrimineerd vanwege hun seksuele voorkeur. ‘Ik heb het van dichtbij meegemaakt en weet hoe afschuwelijk het was. Maar het verbond ons ook, want we trokken samen op tegen groepen die ons aan het pesten waren.’ Deze ervaring vormde voor Ӧzütok het zaadje om zich in te zetten voor LHBTI+ emancipatie. ‘Ik weet wat discriminatie en uitsluiting met je doet en ik wil dat niemand zich uitgezonderd voelt vanwege seksualiteit, etniciteit of religie.’ Ze wil de wereld een stukje gelijker en inclusiever maken. Voor Özütok betekent dit ook dat de democratische rechtstaat en onze wetten inclusief moeten zijn. Daar strijdt ze hard voor. ‘Dat is écht nodig in deze tijd van opkomend rechts populisme in de samenleving en Tweede Kamer.’
Successen Door samenwerking in LHBTI+ emancipatie heeft Özütok in de Tweede Kamer belangrijke successen behaald. Het meest trots is ze op hoe ze samen met Kirsten van den Hul (PvdA) en Vera Bergkamp (D66) een initiatiefwet heeft ontwikkeld om discriminatie tegen LHBTIQ personen te verbieden in de Grondwet. In hun wetswijzigingsvoorstel worden seksuele gerichtheid en handicap als grond toegevoegd in Artikel 1 van de Grondwet.’ Özütok: ‘Nederland is een fantastisch land en het is bijzonder voor mij als vrouw met een migratie achtergrond dat ik hier een bijdrage aan kan leveren. Het is belangrijk en ik kan er emotioneel van worden dat de letter van de wet inclusief is.’
Een andere mijlpaal vindt Özütok dat ze met dit politieke trio de Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB) hebben weten aan te passen, zodat ook transgender en intersekse personen rechtsbescherming krijgen.
‘Ik vind dat iedereen ongeacht seksualiteit zichzelf moet kunnen en durven zijn. Daar maak ik me sterk voor.’
Voornemens Er blijft ook iets te wensen over, realiseert Özütok zich. Het is destijds niet gelukt om ook seksuele gerichtheid in de Awgb op te laten nemen. Er staat nu nog hetero- en homoseksuele gerichtheid in en formeel zijn bi+ mensen dus niet beschermd. ‘We hebben het geprobeerd, maar de sfeer in de Kamer was er toen niet naar om dit voor elkaar te krijgen.’ Op dit moment loopt er een nieuw wetsvoorstel om dit alsnog te realiseren. Als Özütok wordt herkozen wil ze zich weer volop gaan inzetten voor LHBTI+ emancipatie. De komende tijd hoopt ze de behandeling van de Grondwetswijziging te kunnen afmaken (red. daarvoor is na de verkiezingen een aanname van de Grondwetswijziging nodig in de Tweede en Eerste Kamer). Voor Özütok zijn juridische veranderingen niet genoeg. ‘Er is nog geen acceptatie van LHBTI+ in de samenleving en er is nog steeds veel geweld. Dat raakt mij en ik maak mij hier grote zorgen over.’ Iets anders waar Özütok zich voor wil inzetten is een verbod in Nederland van conversie therapie, waarin wordt geprobeerd iemands seksualiteit te veranderen naar heteroseksualiteit.
Aandacht voor bi+ Özütok denkt niet dat in de Tweede Kamer de bi+ groep goed in het vizier is. ‘Sommigen begrijpen niet goed waarom er aandacht nodig is voor elke letter van LHBTI+. Alweer een nieuwe letter, krijg ik dan naar mijn hoofd geslingerd.’ Soms vraagt ze zich af of die letters een goede paraplu zijn voor verscheidenheid binnen de groepen. Voor Özütok ligt de oorsprong vooral in het aanpakken van de rolpatronen voor mannen en vrouwen en goed genderbeleid. ‘Ik ben geschrokken hoe vaak bi+ mensen seksueel en huiselijk geweld meemaken.’ Fysiek en psychisch geweld in huiselijke situaties heeft haar politieke aandacht.
Meegeven Wat wil Özütok meegeven aan alle bi+mensen? ‘Ik vind dat iedereen ongeacht seksualiteit zichzelf moet kunnen en durven zijn. Daar maak ik me sterk voor. Mensen doen hun best om vooruit te komen ondanks nare opmerkingen, blikken en andere moeilijke momenten. Ik gun het iedereen daar vrij van te blijven en dat iedereen helemaal zichzelf kan zijn.’
Het politieke trio van Tweede Kamerleden Vera Bergkamp (D66), Kirsten van den Hul (PvdA) en Nevin Ӧzütok (GroenLinks) hebben als ‘drie musketiers’ bijzondere successen behaald voor LHBTI+ emancipatie. Bi+ wil hen hiervoor eren en bedanken. Dat doen we door hen ieder te interviewen in aanloop naar de verkiezingen. In deze mini-serie lees je over hun achtergrond, hun drijfveren, de successen waar ze trots op zijn en hoe bi+, volgens ieder van hen, ook een politiek thema is. Daarnaast vertellen ze wat ze de komende periode willen bereiken in de politiek als ze opnieuw als Tweede Kamerlid worden gekozen op de verkiezingen van 17 maart.
Kirsten van den Hul– woordvoerder emancipatie en onderwijs Partij van de Arbeid
Door Jantine van Lisdonk & Esther Wouters
Achtergrond en drijfveren ‘Een wereld waarin iedereen echt ten volle en veilig zichzelf kan zijn’, zegt Kirsten van den Hul stellig, ‘daarvoor ben ik vier jaar geleden de Tweede Kamer in gegaan’. Bevlogen: ‘Dit ligt aan de basis van mijn visie wat politiek zou moeten doen. Ik ben feminist en ik zet me in voor gelijke kansen voor iedereen. Als je dan inzoomt wie nog geen gelijke kansen heeft en waar er dus werk aan de winkel is, dan kom je ook uit bij de LHBTI+ gemeenschap. Er is al veel gedaan en bereikt, maar er moet ook nog veel gebeuren, bijvoorbeeld in het onderwijs. Ook bij geweld achter de voordeur of op straat maakt het uit wat je achtergrond is, van wie je houdt of wat je identiteit is. Daar wil ik me keihard voor inzetten: dat dit verandert en niet meer voorkomt.’
Successen Het meest trots is ze dat ze samen met Vera Bergkamp en Nevin Ӧzütok de aanpassing van de Algemene Wet Gelijke Behandeling voor elkaar heeft gekregen, zodat transgender en intersekse personen beter beschermd zijn tegen discriminatie. ‘Ook de eerste stap die we hebben gezet in de aanpassing van artikel 1 van de Grondwet is bijzonder. Het meest eervolle als Kamerlid is als je kan werken aan de allerbelangrijkste wet en die kan verbeteren.’ Daarnaast vindt ze het belangrijk dat ze in bijna elk debat over onderwijs LHBT acceptatie en inclusie onder de aandacht brengt. Ze betrekt dit bij sociale veiligheid op scholen en ook bij de nieuwe wet op het burgerschapsonderwijs. ‘Onlangs werd een door mij ingediend amendement aangenomen, waardoor scholen niet alleen op papier maar ook daadwerkelijk moeten gaan zorgen dat anti-discriminatie op school de praktijk wordt. We weten gewoon dat het nu niet zo is.’
Voornemens Als Van den Hul na de verkiezingen door mag als Kamerlid dan wil ze zich met stip inzetten voor het afronden van de Grondwetswijziging (red. na de verkiezingen is opnieuw een aanname van de Grondwetswijziging nodig in de Tweede en Eerste Kamer). Volgens haar leeft LHBTI+ emancipatie in de Tweede Kamer niet breed genoeg. ‘Er zijn veel politici die dit zien als een niche of iets waar je een passie voor moet hebben. Maar het gaat iederen aan. Zolang niet iedereen zichzelf kan zijn, is er wat mij betreft geen sprake van een geëmancipeerd Nederland. We zijn gewoon nog niet klaar.’
Sterker nog, ze ziet dat we soms stappen terug zetten en dat noemt ze frustrerend. Ze spreekt over een groeiende conservatieve beweging, ook internationaal. ‘In 2011 was ik Vrouwenvertegenwoordiger bij de Verenigde Naties. Ik schok dat daar vooral werd onderhandeld over behoud van genderlijkheid in de Verdragen in plaats van over vooruitgang. In Nederland zie je ook zo’n conservatieve ontwikkeling. Zo staat abortus weer ter discussie, terwijl we deze verworvenheid al heel lang hebben.’ Ze maakt zich erg zorgen over deze conservatieve beweging die morrelt aan de verworvenheden voor LHBTI+ mensen en vrouwen. ‘Rechtse politieke partijen zijn vooral instrumenteel in hun LHBTI+ agenda. Als ze het kunnen verbinden aan anti-islam dan vinden ze LHBTI+ belangrijk, maar dezelfde rechtse partijen werken niet mee aan voorstellen en wetswijzigingen van progressieve partijen die daadwerkelijk emancipatie van LHBTI+ mensen bevorderen. Het verankeren van de rechten van LHBTI+ mensen in de Grondwet is daarom heel belangrijk en niet alleen symbolisch.’
‘Een wereld waarin iedereen echt ten volle en veilig zichzelf kan zijn’, zegt Kirsten van den Hul stellig, ‘daarvoor ben ik de Tweede Kamer in gegaan’.
Aandacht voor bi+ Van den Hul ziet in de Tweede Kamer nog weinig bewustzijn over bi+ mensen. Zo komt seksueel geweld en geweld achter de voordeur meer voor bij bi+ mensen dan lesbische vrouwen en homo mannen. Ze ziet dat er veel vooroordelen zijn over geweld achter de voordeur en dat de aanpak niet uitgaat van verschillende oorzaken en specifieke groepen mensen. Dat geldt ook voor LHBTI+. ‘Er wordt nog homogeen over LHBTI+ gesproken alsof het één groep is en dat doet geen recht aan de hele breedte van alle letters. Bi+ mensen hebben specifieke problemen en dat heeft specifieke aandacht nodig.’ Nog steeds wordt er soms gesproken over ‘homo-emancipatie’ en dat is te kort door de bocht.
Meegeven Wat wil Van den Hul alle bi+ mensen meegeven? ‘Ik vind het heel belangrijk om hulp te zoeken als je die nodig hebt, bijvoorbeeld als je te maken hebt met geweld. Angst en schaamte is een nare en verlammende mix. Ik gun iedereen om schaamte en angst te overwinnen. Wees niet bang. Je staat er echt niet alleen voor. Zie mij als een bondgenoot aan je zij.’
Noot: In het recente Tweede Kamerdebat over geweld achter de voordeur op 18 februari hebben Kirsten van den Hul en Vera Bergkamp een motie ingediend gericht op bi+. In deze aangenomen motie deden ze aan de regering het verzoek voor meer onderzoek naar de situatie van geweld achter de voordeur van bi+ vrouwen en een verkenning naar de mate van bi+ inclusieve preventie, seksuele vorming en hulpverlening.
