Nieuw: Rapport over wat werkt om bi+ discriminatie te verminderen en tien tips voor bi+ inclusie

Nieuw: Rapport over wat werkt om bi+ discriminatie te verminderen en tien tips voor bi+ inclusie

 

Vandaag verschijnt de literatuurstudie Verminderen van discriminatie tegen bi+ mensen. Wat werkt?’. De centrale boodschap is dat aanpakken voor lhbti+ inclusie niet vanzelfsprekend ook bi+ inclusief zijn of juist zelfs averechts kunnen werken. Movisie voerde deze studie uit in samenwerking met Bi+ Nederland.

Door Jantine van Lisdonk

Uit de studie blijkt dat enkele algemene aanpakken om discriminatie tegen te gaan ook voor bi+ discriminatie effectief zijn, zoals het bevorderen van inlevingsvermogen en het stellen van een sociale norm. Daarnaast zijn er aanpakken gevonden die specifiek effectief zijn om bi+ discriminatie te verminderen. Zo helpt flexibeler en creatiever leren denken om minder monoseksueel en binair te denken, en dat draagt weer bij aan vermindering van bi+ discriminatie. Verder is het hebben van juiste en actuele kennis over bi+ en bi+ thema’s belangrijk. Opvallend was dat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat (onbewuste) angst voor ‘de ander’ een grotere rol kan spelen bij vooroordelen over bi+ mensen dan bij vooroordelen over lesbische en homo mensen. Al deze inzichten zijn belangrijk voor interventie ontwikkelaars en andere professionals die zich inzetten voor lhbti+ en bi+ emancipatie en inclusie.

In een korte, handige Handreiking heeft Movisie de opgedane inzichten vertaald in tips en aanpakken voor de praktijk.

Van Bi+ Nederland verschijnt vandaag de tool Tien tips over bi+ inclusie voor lhbti+ professionals en vrijwilligers. Deze tips gaan over het verminderen van bi+ discriminatie en hoe je als professional of vrijwilliger meer bi+ inclusief kunt zijn. Ze zijn gebaseerd op de resultaten uit de literatuurstudie en handreiking van Movisie en daarnaast inzichten uit bi+ onderzoek en de praktijk, waaronder de Bi+ Zelfscan voor organisaties.

In het online Kennisatelier Wat werkt voor bi+ inclusie komen de belangrijkste inzichten aan bod. Ook wordt besproken hoe professionals in hun interventies, programma’s en werk aan de slag kunnen gaan om meer bi+ inclusief te worden. Dit is een coproductie van Bi+ Nederland en Movisie.

Noot: De inschrijving voor het Kennisatelier is inmiddels gesloten. Hou onze Socials in de gaten om het Kennisatelier op een later tijdstip terug te kijken.

Ik vertel het

Ik vertel het

‘Ik heb twee weken geleden vertelt aan mijn vrouw dat ik ook op mannen val’.
Ik sta in het Martin Luther Kingpark in Amsterdam, terwijl de Pride Walk zich zojuist in beweging zet op weg naar de Dam. De man, die zich aan mij voorstelt als Joost, kijkt me aan met een mengeling van trots en bezorgdheid.
‘Ik heb geen idee hoe dit verder afloopt, maar het voelt toch zo goed dat ik dit eindelijk heb verteld’, voegt hij eraan toe.

Robbert Nijziel is Bi+ coach voor mannen. Eind 2020 introduceerde hij zijn 8 stappenmodel, waar hij in zijn coachpraktijk mee werkt. Dit ervaringsmodel kan jou inspiratie geven voor hoe je jouw bi+ zijn een plek geeft in alle relaties in je leven. Deze blog gaat over de derde stap in zijn model.

In mijn vorige blog ‘Probeer het eens uit’, heb ik je uitgedaagd om het ‘gewoon’ eens uit te proberen en te ervaren hoe dat is. Als je in een relatie zit, is dat niet altijd even gemakkelijk. Bij veel mannen komt er dan ook een moment dat je wilt vertellen dat je ook gevoelens hebt voor mannen.

Moet ik het wel vertellen? 
Dit is een vraag die ik van veel mannen hoor als ze erachter komen dat ze ook (seksuele) gevoelens hebben voor mannen. Deze vraag wordt nog belangrijker na een geslaagde (seks-)date met een man. Zeker als deze ervaring je verlangen verder aanwakkert.
Dit is een onderwerp waarmee ik 15 jaar geleden zelf ook heb geworsteld in de liefdesrelatie die ik toen had. Uiteindelijk heb ik ervoor gekozen om bij de start van een nieuwe liefdesrelatie open te zijn over mijn biseksualiteit. Deze blog put uit ervaringen van mannen die ik de afgelopen vijftien jaar heb ontmoet privé of in mijn praktijk en uit een groot onderzoek* dat onder circa 80 stellen is gehouden, waarvan de man ook gevoelens kreeg voor andere mannen. Ik geef je overwegingen om het wel of niet te vertellen, levensgebeurtenissen die vaak aanleiding zijn om het te vertellen. Daarnaast zet ik op een rij welke consequenties het vertellen kan hebben voor je huwelijk of je relatie.
Ik richt mij voornamelijk op mannen in mijn praktijk, maar iedereen kan met hetzelfde probleem worstelen. Dus mannen kun je hieronder ook door elk gender vervangen.

De onthulling
Hoe ga je om met je biseksualiteit? Vertel je het of word je ontdekt? Biseksualiteit in relaties kan op verschillende manieren aan het licht komen.

  1. 1. Je vertelt het vrijwillig
  2. 2. Je vertelt het onder druk van vragen van je partner
  3. 3. Je geheim wordt ontdekt door bewijs in mails, chatberichten of in de 4. browsergeschiedenis van je laptop; je wordt hiermee ge, waarop je toegeeft ook seksuele gevoelens en verlangens voor mannen te hebben
  4. 4. Je vertelt het, omdat je niet anders kan (bijvoorbeeld doordat je een geslachtsziekte oploopt of gechanteerd wordt)
  5. 5. Je partner wordt ingelicht door een ander en dan vertel je het ‘vrijwillig’
  6. 6. Je partner wordt ingelicht in de aanwezigheid van een ander persoon – vaak een professional – na jaren van ontkenning of ze krijgt bevestiging van haar vermoedens, maar jij blijft ontkennen
  7. 7. Je partner ontdekt jou, tijdens seksuele handelingen met een man.
  8. 8. Of op nog weer een andere manier

De impact
Hou er rekening mee dat wanneer je partner ontdekt dat je ook op mannen valt, dit een hele andere impact op je relatie heeft dan wanneer je dit zelf vertelt. Natuurlijk: als je het vertelt aan je partner zal ze vaak schrikken, boos of verdrietig worden, teleurgesteld zijn en verward. Als het voor haar als een verrassing komt is dat niet meer dan logisch. Wanneer je vrouw het echter zelf ontdekt, heeft dit een grotere impact op jullie onderlinge vertrouwen. Vergelijk dit maar met het ontdekken van vreemdgaan. Ontdekken maakt het veel gecompliceerder en heeft veel meer impact dan wanneer je het zelf vertelt.

Waarom vertellen?
Maar waarom zou je het zelf vertellen? Het is veilig als niemand het weet, het geeft ook een gevoel van controle, je wilt je partner geen pijn doen of je weet dat je partner het afkeurt. Cijfers uit onderzoek* geven inzicht in de redenen om het niet te vertellen: 40% van de mannen wil zijn partner geen pijn doen, 18% geeft aan dat het de relatie ernstig zou schaden, 11% schaamt zich voor zijn biseksuele gevoelens of daden. Daarnaast zijn er andere argumenten zoals ‘het is mijn zaak, anderen hoeven er niets van te weten’ en ‘het is alleen maar seks en geen liefde’ en ‘het wordt toch niet getolereerd in mijn familie of deze maatschappij’.

Omgaan met de spanning
Veel biseksuele mannen worden van binnen in tweeën gescheurd. In elke biseksuele man zitten namelijk twee seksuele – maatschappelijk genormeerde – identiteiten: de heteroseksueel en de homoseksueel. Veel biseksuele mannen ervaren deze twee mannen in zichzelf als twee verschillende persoonlijkheden met bijbehorende gedrag en gevoelens. En dat is niet zo gek in een maatschappij waarin je óf hetero bent óf homo met alle culturele normen en waarden die bij zo’n identiteit horen.
Omdat mannen die in een relatie zitten niet willen vreemdgaan, lossen mannen hun biseksuele verlangens op door bijvoorbeeld pornografie of ze beelden zich in seks te hebben met een andere man, terwijl ze seks hebben met hun partner. Ook zoeken mannen online opwinding met mannen, zonder dat er gezamenlijk wederzijds fysiek contact ontstaat. Vaak blijken deze vormen van verbeelding of online seks uiteindelijk niet voldoende. En wordt in het geheim de stap gezet naar fysiek seksueel contact met een man. Voor veel mannen is vreemdgaan en online seks een manier om hun biseksualiteit geheim te houden en helpt het om de relatie te redden. Simpelweg omdat gedacht wordt dat de consequenties als het uitkomt erger zijn. Elke man maakt deze afweging vaak in zijn eigen hoofd of als hij geluk heeft, bespreekt dit in vertrouwen met een goede vriend of vriendin.

Vier logische momenten waarop het vaak uitkomt
Het onderdrukken van delen van jezelf kost veel energie. Je kunt dit vergelijken met een bal die je onder water drukt. Je voelt continu de bal die omhoog wil: je kan en mag niet verslappen! Op een gegeven moment merk je niet eens meer dat je onder spanning staat. Je raakt er aan gewend. Voor veel mannen komt er een moment waarop ze er niet meer omheen kunnen. In de praktijk zijn er vaak vier momenten aan te wijzen, waarop een man zijn biseksualiteit besluit open te gooien, namelijk bij de geboorte van kinderen, tijdens een ‘mid-life’ crisis of burn-out, het overlijden van een ouder of wanneer de kinderen het huis uit zijn.

Consequenties voor de relatie
Natuurlijk kunnen de consequenties voor elke relatie anders zijn. Ongeveer een derde van de stellen gaat snel uit elkaar*, omdat de man een minnaar heeft of wil leven als homoseksueel of de hetero seksuele partner het gedrag van haar man niet kan tolereren, niet wil toestaan dat haar man er iets mee doet of strikt monogaam wil leven.
Een derde van de stellen blijft vaak twee tot drie jaar bij elkaar om alternatieven te onderzoeken, maar gaat uiteindelijk toch uit elkaar. De overige 33% herdefinieert de relatie of het huwelijk en kiest samen voor een koersverandering. Van deze laatste groep gaat alsnog de helft uiteindelijk uit elkaar en de ander helft blijft bij elkaar in een opnieuw gedefinieerde relatie. De onderlinge relatie en verstandhouding tussen beide partners blijft bij deze laatste groep vaak ook heel erg sterk, ook al gaat de relatie uiteindelijk voorbij.
Een ander onderzoek* laat zien dat 55% van de mannen zich opnieuw committeert aan de relatie met zijn partner. 35% van deze mannen doet dat toch weer monogaam, 45% van deze mannen gaan vreemd met andere mannen, zonder dat hun vrouw dit weet en 20% heeft seksueel contact met andere mannen, waarbij de partner dit weet en toestaat.
Los van al deze cijfers is de kern dat elk stel eigen keuzes maakt en dat hier geen sprake is van goed of fout.

Als vertellen stapje voor stapje gaat
Bij andere stellen is het hele proces naar openheid niet één gebeurtenis in de tijd, maar een reeks van kleinere gebeurtenissen, als onderdeel van een gezamenlijke ontdekkingstocht van beide partners door de tijd heen. Het gaat dan om bijvoorbeeld stapjes als

  • – mannen die erkennen mannen (erotisch) aantrekkelijk te vinden,
  • – het verlangen uiten om daar wat mee te doen,
  • – mannen die de grenzen van hun seksuele identiteit met hun partners verkennen,
  • – en expliciet praten over contacten met andere mannen en wat deze voor hem betekenen,
  • – vriendschappelijk en intiem contact met andere mannen, zonder seksueel contact (het uit Amerika overgewaaide ‘bromance’)

De manier waarop elke onthulling geuit wordt, heeft een kleinere impact op de relatie dan wanneer het in één keer wordt onthuld.

En als stellen besluiten bij elkaar te blijven
Het is interessant om te vast te stellen waarom stellen besluiten om bij elkaar te blijven. En hiervoor zijn heel veel redenen. De waarden die het koppel belangrijk vindt, het niveau van betrokkenheid en emotionele commitment dat de biseksuele partner heeft voor zijn partner, de beschikbaarheid en mate van emotionele en sociale ondersteuning, de tevredenheid van de partner met de relatie, de communicatie tussen de partners onderling, de aanwezigheid van andere relatie-issues of stress-factoren, de relatiegeschiedenis van beide partners, de homo-of bifobie van elke partner, de kwaliteit van de seksuele relatie en de mate waarin de biseksuele partner zijn biseksuele verlangens heeft laten zien of verborgen gehouden voor de ander hebben allemaal invloed op of de relatie in stand blijft of niet.

Wel zelf, maar niet alleen
Als je ervoor kiest, zul je het zelf moeten vertellen. Wat je ook doet en welke overwegingen je ook hebt, wil je hierover in gesprek met mij of andere mannen, kijk dan op biplus.nl of neem contact met me op. Weet: je staat er niet alleen voor.

* Verantwoording: de in dit artikel aangehaalde onderzoeksresultaten maken deel uit van het wetenschappelijke onderzoek Women in Relationships with Bisexual Men; Bi Men By Women, geschreven door Maria Pallotta-Chiarolli.

Noot van de redactie: Robbert heeft het in deze blog over bi mannen en biseksualiteit omdat hij in zijn praktijk vooral mannen tegenkomt die deze woorden gebruiken om hun situatie aan te duiden. Bi+ is de verzamelterm voor iedereen die op meer dan één geslacht of gender valt. ‘Bi’ en ‘biseksualiteit’ worden veelal ingezet om een identiteit aan te duiden. De definitie van ‘bi’ en ‘biseksualiteit’ is wisselend. Vaak worden deze woorden begrepen als 50/50 – m/v, maar in de praktijk ligt het zelden zo scherp.

Ontdekkende bi+ mannen: probeer het eens uit!

Ontdekkende bi+ mannen: probeer het eens uit!

Robbert Nijziel is Bi+ coach voor mannen. Eind 2020 introduceerde hij zijn 8 stappenmodel, waar hij in zijn coachpraktijk mee werkt. Dit ervaringsmodel kan jou inspiratie geven voor hoe je jouw bi+ zijn een plek geeft in alle relaties in je leven. Deze blog gaat over de tweede stap in zijn model. Wil je de waarde ontdekken van seksuele verlangens, fantasieën en schaamte en wil je ontdekken wat je écht verlangt en bloedeerlijk worden naar jezelf, lees dan de eerste twee blogs.

Nu is het tijd voor actie! Experimenteren en uitproberen. Ben je benieuwd naar ervaringen van andere mannen en wat er allemaal mogelijk is, wat je kan tegenkomen en ook hoe leuk het kan zijn, lees dan deze blog.

Twijfels over je biseksualiteit? Ervaar het!
Veel bi mannen die ik tegenkom zeggen dat ze eigenlijk niet weten of biseksualiteit het missende puzzelstuk is in hun leven. En dat is heel begrijpelijk. Er is nieuwsgierigheid, er is misschien zelfs al een flirt of een spannende gebeurtenis in het verleden geweest die ze niet loslaat. Of ze kijken ook naar mannen als ze met hun vrouw door een winkelstraat lopen. Voor mannen die weten dat ze biseksueel zijn, maar nog niet de ervaring hebben, heb ik een eenvoudige tip: probeer het gewoon eens uit.

Sommigen weten het, zonder ooit met een man seks te hebben gehad
En tegelijkertijd zijn er ook stromingen die uitgaan van de volgende stelling: seksuele oriëntatie wordt bepaald door aantrekking, niet door gedrag. Veel hetero jongens wisten waarschijnlijk wel dat ze tot meisjes aangetrokken werden voordat ze in het écht een meisje hebben gekust of mee hebben gevreeën. Zo geldt dit ook voor homomannen. Geldt dit dan ook niet voor bi mannen? Ja, zo ken ik meerdere mannen die hun vrouw verteld hebben dat ze biseksueel zijn, zonder dat ze ook maar zelf met een man gezoend of gevreeën hebben.

Je denkt al snel aan uitproberen van seks met een andere man
Bij het uitproberen en experimenteren met biseksualiteit denkt een man vaak aan seks met een andere man. En dat is natuurlijk niet vreemd. De eerste keer zoenen met een man wordt door de meeste bi mannen als bijzonder ervaren. Anderen moeten er niks van weten, omdat ze vooral benieuwd zijn naar het aanraken of pijpen van een andere pik. De eerste keer een andere man neuken of geneukt worden door een man is weer van een hele andere orde. Niet alle bi mannen hebben daar evenveel interesse in.

De eerste keer seks met een andere man is spannend
Dat hoef ik je niet te vertellen. Sommige mannen duiken er meteen vol in; andere zijn voorzichtiger en komen minder makkelijk in beweging. Het ligt niet zozeer aan het aanbod. Op de meest bekende apps is elke vorm van seks in ruime mate voorradig. Waar het om gaat is wat je wilt ervaren, met wat voor persoon en welke eisen en verwachtingen heb je daarbij. Dit is vaak niet eenvoudig. En tegelijkertijd met het steeds verder weer openstellen van Nederland komen alle mogelijkheden de komende periode weer beschikbaar.

Er is echter meer, veel meer!
Veel mannen die ik spreek verlangen naar intimiteit met een andere man. Maar wat is dat precies? En hoe kun je dat dan uitproberen en daarmee experimenteren? Intimiteit is een ervaring van verbondenheid tussen mannen. Het gaat over je veilig en geborgen voelen bij een andere man. En dat je je gedachten, gevoelens, behoeften en verlangens met elkaar kan delen, zonder deze te censureren. Deze verbondenheid kan sociaal, fysiek, emotioneel, seksueel of spiritueel zijn. Mensen kunnen niet zonder intimiteit. Intimiteit gaat over contact op de grens.

Daan (38 jaar) beschrijft zijn beleving van seksuele intimiteit met een andere man op een hele treffende wijze: “Ik lag naakt op bed. Nu ging het gebeuren. De afspraak was om seks te hebben, maar wel in mijn tempo en tot de grens waar ik wilde gaan. Daardoor was het veilig en ook hartstikke spannend. Het moment dat hij mij ging zoenen, ging er een zindering door me heen. M’n hele lijf sloeg aan. Hij stopte even en vroeg me: ‘ben jij ok?’ Dat hij zich even afstemde op mij vond ik fijn en ik vertelde wat deze 1e aanraking met me deed. Gewoon zoals ik het voelde. Hij luisterde en keek me aan. Man, wat voelde ik me op dat moment veilig en verbonden met hem.
En zo gingen we stapje voor stapje. Ik had een geweldige avond met een man die mij met aandacht en met zorg inwijdde in de mannenliefde. Omdat we vooraf de grens hadden afgesproken dat er niets zou gebeuren tegen mijn wil, kon ik me in deze afgesproken ruimte veilig én vrij voelen. Ik ontspande en kon genieten. Op een gegeven moment voelde ik me zo vrij en veilig, dat ik het initiatief begin te nemen. Ik merkte dat dit ook wat met hem deed. ‘Ben jij ok?’, vroeg ik. Hij lachte en ik barste ook in lachen uit. Wat heerlijk om je zo vrij en intens verbonden te voelen met een man.”

Lees hier de voorbeelden van mannen die andere vormen van intimiteit hebben uitgeprobeerd en ervaren:

“Ik heb me aangesloten bij de Kringen in een groep met 8 mannen: homo’s, bi-mannen en ook travestieten en drag-queens. Echt een leuke groep. Vorig jaar zijn we samen naar Dunez gegaan; een gay-camping. Ik merk dat samenzijn met mannen die op mannen vallen of in ieder geval geen hetero zijn me een gevoel van verbondenheid geeft. Van mannen onder elkaar. Ik heb me nog nooit zo vrij in mijn bi-zijn gevoeld als tijdens het feest op zaterdagavond en de Karaoke wedstrijd die we hebben gedaan. Dansen, zingen en lol maken. Gewoon genieten van elkaar en het leven. Hoe simpel kan het zijn?” Thomas (47 jaar) over sociale intimiteit.

Ricardo (32 jaar) ging voor het eerst op mannenweekend en deelt zijn ervaring met fysieke intimiteit: “We hebben een zweet-hut gedaan samen: een oud sjamanistisch ritueel. Op een gegeven moment lag in de hut, in het donker met de warme stoom en hitte naakt lepeltje lepeltje met een andere man. Het voelde compleet oké en ik wist niet hoe ik het had. Ik heb me nog nooit zo verbonden gevoeld met een groep mannen als op dat weekend.”

Douwe (51 jaar) was aanwezig bij een ‘Men by the Fire’, georganiseerd door Bi+ Nederland en was blij verrast. Een mooi voorbeeld van emotionele intimiteit: “Ik kreeg gewoon de tijd om te vertellen aan vier andere bi-mannen wat ik lastig vind en waarmee ik worstel. Mijn frustratie en ook waar ik bang voor ben. Ik ben niet zo’n prater. Grappig als je 15 minuten de tijd hebt, dat ik vanzelf ga praten. En rustig de tijd had om na te denken wat ik wilde zeggen. Zij luisterden, gaven terug ze hoorden in mijn verhaal, waar het hen raakte, waren nieuwsgierig naar wat erin mij omging en deelden hun wijsheid met mij. Ik kan me als biseksuele man best vaak alleen voelen, maar dat was op die avond helemaal niet het geval. Ik voelde me verbonden en het was haast intiem, omdat ik ze mee liet kijken naar iets wat heel kwetsbaar voor me is.”

Koud water vrees?
In beweging komen is voor sommige mannen een kleine stap. Zeker als je single bent en niet in een relatie zit. Voor andere mannen kan het veel lastiger zijn, juist omdat ze in een relatie zitten en ook hun verlangens willen omzetten in experimenteren en uitproberen. Sommige mannen doen dat dan stiekem, anderen zijn er open over tegen hun vrouw. Maar ja, dat moet maar net kunnen en passen in de relatie die je als man en vrouw met elkaar hebt. Elke man maakt daarin zijn eigen keuze.

Er komt een moment dat je wilt vertellen dat je gevoelens hebt voor andere mannen aan de vrouw waarvan je houdt. Daarover gaat mijn volgende blog: ‘Ik vertel het’ .

Noot van de redactie: Robbert heeft het in deze blog over bi mannen en biseksualiteit omdat hij in zijn praktijk vooral mannen tegenkomt die deze woorden gebruiken om hun situatie aan te duiden. Bi+ is de verzamelterm voor iedereen die op meer dan één geslacht of gender valt. ‘Bi’ en ‘biseksualiteit’ worden veelal ingezet om een identiteit aan te duiden. De definitie van ‘bi’ en ‘biseksualiteit’ is wisselend. Vaak worden deze woorden begrepen als 50/50 – m/v, maar in de praktijk ligt het zelden zo scherp.

Cultuurtips van de bi+ redactie!

Cultuurtips van de bi+ redactie!

Het accepteren van je eigen bi+ gevoelens en ervaringen gaat vaak wat makkelijker als je dat deel van jezelf kunt herkennen in boeken, films, muziek, kunst en tv-series. In deze rubriek vertellen de bi+ redacteuren van dit blog over hun mediale en culturele ankerpunten. Deze keer: Esther Wouters

Foto: Esther Wouters in de vensterbank 1983

Mijn zus riep me. ‘Kom snel, die ene aparte vrouw is weer op t.v.’. De vrouw was Mathilde Santing en samen keken we naar haar optreden. Santing had witblond haar met een enkele zwarte lok, een engelachtige stem en ze begeleidde zichzelf met alleen een keyboard. Een fascinerende verschijning. Ik was denk ik 14. Zowel mijn zus als ik voelde haarfijn aan dat er een gelijkenis tussen deze vrouw en mij was waar we nog geen woorden voor hadden maar die onmiskenbaar werkelijk was, zoals de eikenhouten stoelen in de keuken van ons ouderlijk huis. Pas heel veel later, nadat de lesbische community haar jaren had geclaimd als mascotte en haar vervolgens verguisde toen ze een relatie met een man kreeg, hoorde ik Santing in een interview zeggen: ‘Ik heb nooit iets anders gezegd dan dat ik bi ben’. In retroperspectief klopte alles ineens voor me.

Ik las me suf in mijn puberteit, op zoek naar wie ik ben, hoe ik mijn leven kon vormgeven, zoekend naar beelden van een bestaan dat bij me zou kunnen passen. Zangers, schrijvers, dichters, is dat niet precies waarom ze onmisbaar zijn in een mensenleven? Ik las Blaman, niet wetend dat haar pseudoniem waarschijnlijk een afkorting was van ‘Ben liever als Man’. Ondanks dat ik niet alles snapte, had toch het gevoel van een diep begrijpen. Nog steeds wordt gesproken over ‘lesbische erotiek’ in de boeken van Blaman, waar ik daar gevoelsmatig een heel andere duiding aan gaf. En Virginia Woolf, die getrouwd was maar ook relaties met vrouwen had. De eerste keer dat ik de Indigo Girls hoorde zingen over Virginia Woolf -ik was al volwassen- barstte ik in huilen uit. De zoekende puber was instant terug.

They published your diary
And that’s how I got to know you
The key to the room of your own and a mind without end
And here’s a young girl
On a kind of a telephone line through time
And the voice at the other end comes like a long lost friend

Indigo Girls – Virginia Woolf (Rites of passage, 1992)

David Bowie, Freddy Mercury en Prince flirtten met wisselende genderrollen en noemden zichzelf bi. Ik vond het allemaal fantastisch maar het gaf geen aanwijzingen hoe te leven buiten de bestaande genderpaden als je verder eigenlijk een heel doorsnee bestaan leidt, ergens tussen Nijmegen en Arnhem. Op een bepaald moment hadden de artiesten een relatie of een overwegende voorkeur voor één gender en zei iedereen: ‘Zie, uiteindelijk is hij toch gewoon …’ Met alles wat ik nu weet zou ik dat de monoseksuele norm noemen. Maar dat woord had ik toen nog niet. Trouwens, Bowie was de stomme vragen die hij erover kreeg op een bepaald moment zo zat dat hij niet meer serieus in ging op de suggesties van interviewers dat bi-zijn eigenlijk niet echt waar kon zijn.

De echte bi-inclusie ontvouwde zich voor mij in de transwereld. Daar zag ik films waarin bi zijn niet wordt uitgelegd maar gewoon bestaat, net als dauwdruppels, of de witte strepen op een zebra. Zoals in de prachtige film Une Nouvelle Amie, waarin een vrouw haar man verlaat voor de vlammende liefde die ze voelt voor een transvrouw aan het begin van haar transitie. Precies dat overkwam mij overigens uiteindelijk ook.

Buiten de transwereld is de aanwezigheid van het begrip bi+ of pan-zijn in het maatschappelijke en culturele leven nog steeds allerbelabberdst. In dat kader: nog niet gelezen maar hoog op het nachtkast-stapeltje ligt Stemvorken, het nieuwste boek van A. F. Th. Van der Heijden. Ik citeer de NOS: ‘Stemvorken is een wat lengte betreft – bijna 900 pagina’s – doorsnee A.F.Th, met een prikkelend thema: de verpletterende liefde van twee heteroseksuele vrouwen die hun man inruilen voor elkaar.’

Uh, nou ja. Wie praat de NOS bij? (En Libris, Bol.com, waar de relatie tussen de twee vrouwen lesbisch wordt genoemd). Niettemin is de exercitie van Van der Heijden interessant: hij is naar eigen zeggen afgedaald in de liefde van de twee vrouwen uit oprechte fascinatie en het verlangen de gevoelens en ervaringen van de vrouwen nauwkeurig te beschrijven. Tegen de NOS zegt hij verder dat hij ‘de identiteitspolitie’ aan zijn deur verwacht en die confrontatie niet uit de weg zal gaan.

Dat lijkt me nou een goed gesprek voor Bi+ Nederland. Want zo lang vrouwen die relaties met mannen en vrouwen hebben overal lesbisch genoemd worden, laten we een heleboel zoekende pubers zonder de juiste woorden. Om dat gesprek te kunnen voeren moeten we het boek wel hebben gelezen. 888 Pagina’s – dat gaat nog even duren.

Mathilde Santing – I’ve grown accustomed to her face
Indigo Girls – Virginia Woolf
Anna Blaman – Eenzaam avontuur
David Bowie – interview over zijn seksualiteit (in 26 seconden)
Une nouvelle amie – Francoise Ozon (2014)
A.F.Th van der Heijden – Stemvorken