a
doneren

De beslissing: NewBi+ Pride

Heino gaat artikelen schrijven voor Bi+ Nederland. Zijn eerste stuk gaat over zijn eerste pride ervaring van afgelopen zomer.

Zaterdag, 27 juli, 2024.

7:00. De wekker ging af en de diepe, droomloze slaap versplinterde in duizenden scherfjes die als vlammende papiersnippers uit mijn ooghoeken leken weg te schieten.

Nadat ik de wekker haastig had uitgezet dansten er flarden ochtendlicht over mijn gezicht. De vaste slaap was verdreven, maar de realiteit van de dag die voor me lag voelde als een zware last op mijn schouders. Ik wilde iets belangrijks gaan doen. Iets waar ik nu tegenop zag. Mijn hart bonsde bij de gedachte. De klok tikte door. Ik stelde het zo lang mogelijk uit. Bijna te lang.

Het verlangen om weer terug te keren in de sluimering was sterk, alsof die “veilige” warmte me altijd trouw vergezeld had. Waar zag ik dan zo tegen op? Had ik me niet duidelijk voorgenomen om deze dag naar die bijzondere locatie te gaan? Dan moest ik nu toch echt in actie komen, op weg gaan, op de trein stappen. “Laat me moedig zijn!”

Onbegrepen.

Niemand wist wat mijn beslissing inhield voor deze ochtend. Niemand was op de hoogte gesteld -zelfs mijn eigen vriendin niet-. Niemand had me hiertoe aangezet. Kon iemand anders het ook voor mij uitvoeren? Het was iets dat onopgelost was gebleven, als een lastige puzzel die ik had laten liggen. Wellicht zou het vandaag goed uitvallen. Maar ik wist nog altijd niet of ik wel zou gaan! Durfde ik het wel aan? Iets diep in mezelf wist desondanks wat mijn bestemming was. Het was iets diep persoonlijks.

Recht voor me, boven de straat, tussen de stadspanddaken hing de blinkende maan…

Het was de avond op het perron van Amsterdam Centraal, iets meer dan een week eerder. Ik stond daar in de schaduw, diep in gedachten verzonken. Het was al laat. Er holde een jongen van dertien jaar, schat ik, over het perron voor mij langs. Er sprak een jeugdige naïviteit uit zijn vrolijkheid, onwetend van de uitdagingen in dít leven. Was ik niet ooit ook zo? Terugkijkend op een verlegen, eenzaam en wantrouwend leven voelde ik me plotseling oud. Omdat ik onbegrepen was geweest, iets van mezelf niet kon uitdrukken… Een gemis dat onopgelost bleek. Maar moest het opgelost worden? Kon dat? Was het niet te laat voor zo’n verlangen? Om dingen recht te zetten van iets dat eigenlijk nooit fout was geweest, maar simpelweg niet tot bloei gekomen? Er was een onbeantwoorde kant van mezelf. En nu moest ik mijn tranen bedwingen, bedroefd om een geïsoleerd leven.

Biseksueel.

Niets in mijn leven was vriendelijk geweest voor mijn geaardheid. Ik had altijd al romantische en seksuele aantrekking gevoeld tot meisjes én jongens. Jeugdervaringen met jongens gaven mij geen voldoening vanwege omstandigheden óf uit angst voor reacties uit mijn omgeving. Ik was onder de indruk van meisjes maar wist niet hoe ik mijn gevoelens moest uiten. Het bleven onbeantwoorde verlangens die verborgen bleven. Introvert en onhandig in sociale betrekkingen bleef ik te lang eenzaam, verlangend naar een vrouw. En uiteindelijk vond ik mijn geliefde. Mijn eenzaamheid was voorbij. Spreekwoordelijk bevond ik me ‘op een roze wolk’: de liefde wás en ís echt.

Toch verschenen er barstjes in mijn optimisme. Ook al weten mijn hart en hoofd wat liefde is, verlangens zijn niet rationeel uit te leggen of weg te redeneren. Gaandeweg verscheen het verlangen naar een man: een verlangen dat ik niet zomaar kan analyseren omdat ik al heel lang niet meer alleen ben, samen met de liefde van mijn leven waar ik zielsveel van houd en gelukkig mee ben. Dat verlangen was er niet plotseling. Het was gewoon sterker geworden. Ik verborg het voor de wereld, inclusief voor mijn vriendin met wie ik monogaam ben -bang om haar te verliezen- met als gevolg dat ze zich buitengesloten voelde toen ik het uiteindelijk vertelde. Ze had het eerder willen weten…Tot nu toe dacht ze dat zij de enige was, en voelde zich gepasseerd. Desondanks begreep ze me wel. Maar… Hoe kon ik doen alsof er iets niet gebeurd is? Iets ‘blauw blauw laten’?

Als ik een aantal hoofdstukken in mijn leven kon terugslaan en dingen anders doen? Echter: terugkijken heeft géén zin! Wat geweest is hoeft me niet te weerhouden er NU iets mee te doen. Toenadering zoeken, het isolement beëindigen: niet langer mijn gevoelens verbergen en ook niet langer alleen blijven dealen met mijn geaardheid. Herkenbaar? Jij kunt er ook iets mee gaan doen. Misschien. Al moet je dat wel voor jezelf beslissen.

Aankomst.

10:30… Ik arriveer in Amsterdam. Recht voor me, boven de straat, tussen de stadspanddaken hing de blinkende maan… Een stille getuige van mijn vroegere passiviteit, die nu opgeblazen was… Klaarwakker volgde ik het juiste pad, dat de maan leek aan te wijzen.

Vastbesloten begon ik aan mijn lange wandeling naar het Amstelveld, mijn plaats van bestemming: de locatie waar lhbtqia+ mensen samenkomen om deel te nemen aan een belangrijke publieke manifestatie: de “Pride March”, een demonstratiemars voor de rechten van de regenbooggemeenschap. Vanaf 12:00 zouden de deelnemers via de Utrechtsestraat, de Reguliersdwarsstraat, de Vijzelgracht en Weteringschans naar het Vondelpark lopen. Dit is de opening van Pride Amsterdam 2024. De mars begint hier omdat wordt stilgestaan bij de rol die het Amstelveld heeft gespeeld in de geschiedenis van onze lhbtqia+ gemeenschap.

Op 25 juni 1977 organiseerde de Internationale Lesbische Alliantie een manifestatie op het Amstelveld tegen de Amerikaanse antihomo-activiste Anita Bryant (de Gay Pride marsen zijn voortgekomen uit de eerste protestdagen tegen anti-lhbt retoriek).
Dit zijn de feiten, maar het zegt niets over de ervaring van Pride. Je viert met trots WIE je bent, hoe JIJ wenst. Aan de feesten en activiteiten meedoen is een plezier voor deelnemers die hun identiteit zichtbaar willen vieren. Het kan óók iets diepers betekenen, iets dat de verzameling losse festiviteiten overstijgt: een moment van verbinding met anderen en tevens met jezelf.

11:02… Schoorvoetend arriveer ik op het Amstelveld als newbi+ om deel te nemen aan de Pride March. Het plein is VOL! Overal leven, kleur, liefde, afwachting. Ik was overdonderd. Alléén én samen. Na een energieke toespraak namens de Lesbische Alliantie, in het teken van lhbtqia+ inclusiviteit, zwol de muziek op de muziekwagen aan om klokslag 12:00. De verzamelde menigte kwam in beweging door de opzwepende klanken en pure energie. De mars ving aan en iedereen begon te bewegen, inclusief mijzelf: een weifelende, eenzame en zwijgzame deelnemer. Ook ik schaarde me achter de vlaggen en spandoeken. Voor mij wapperde de bi vlag.

In de samenleving zijn bi+ mensen vaker ongezien dan gezien: net zo goed verborgen onder heteroseksuele mensen als in de homoseksuele gemeenschap. Dat is goed verbeeld in de bi vlag: paars gaat vrijwel onmerkbaar over in blauw, net als in roze: de complementaire componenten van paars. De roze band bovenaan (eigenlijk magenta: tussen rood en blauw in) symboliseert de aantrekking tot hetzelfde geslacht, terwijl de onderste blauwe band de aantrekking tot het andere geslacht representeert. De overlappende smalle, paarse middenband verbeeldt de vereniging van beide aantrekkingen, het fluïde karakter dat we kunnen aanduiden als bi+.

Steltlopende dames in sublieme kostuums: carnavaleske pierrots, rood/witte soldaatjes zoals de Kaartfiguren uit Alice in Wonderland met witte schmink, knalrode lippen, rode vlaggen met witte harten, rode en witte ballons, boeketten, zuurstokken… Ze volgen de rode locomotief en de muziekwagen. De stoet voert als een kronkelende slang door de straten. Voor alle deelnemers is het overduidelijk: “Ik ben wie ík ben! Tijd om kleur te bekennen!”

Te lang had ik me verscholen gehouden… Maar nu moest ik uit die “duisternis” in het Heilvolle Licht, in het Openbaar, treden. Ik wist dat het tijd was om mijn twijfels af te werpen. Het was TIJD om te helen.

De stemming is plechtig en tegelijkertijd gemoedelijk. En er is trots. Je maakt deel uit van iets dat groter is dan jouw persoonlijke levensverhaal. Doch… Ook jij telt! De manifestatie is een manier om je te verbinden met anderen. Het is een manier om je stem te laten horen over iets dat belangrijk is. Dit gaat over de band tussen mensen onderling.

Dien de universele liefde!

Tranen.

De mars is afgelopen.

Zoals gewoonlijk wandel ik alleen, ditmaal door het zonovergoten Vondelpark. Bij elke stap dwarrelt het stof op van het droge grindpad. Ik heb de infostand bezocht in het ‘Pride Park’ gedeelte van het Vondelpark waar zich de informatiemarkt bevond. De stoet is opgegaan in het gehele park, verlaten denk ik terug aan de gemoedelijke sfeer tijdens de mars, de gesprekken die ik zijdelings opving, de lachende en vrolijke mensen, de drag queen, de zwijgende deelnemers (zoals ikzelf). Ik heb niet eerder meegelopen met een mars. Nooit eerder heb ik deelgenomen aan Pride Amsterdam. Ik voel me nu verlaten terwijl de mensen naar een daverend feest zijn vertrokken. Desondanks voelde ik me anders dan gewoonlijk. Wat had ik zojuist precies beleefd? Eerst twijfelde ik aan de deelname. Schaamde ik me nog altijd? Eindelijk zag ik gelijken! Ik had een week uitgekeken naar deze dag, en ernaartoe gewerkt: ik moest me over de streep trekken en openlijk aansluiten bij bi+ mensen. Ik had mijn moed verzameld en… Ik was er. Wat een overwinning voor zo een loner! Maar wat nu??

Ik strompelde door de stad. Het leven ging verder. Was alles hetzelfde gebleven? “Laat ik wat winkels bezoeken, het ‘leven’ oppakken”, besloot ik. Wij mensen zijn allemaal in de wereld geworpen, hulpeloos en gaandeweg zijn we sterk of sterker geworden. Of zwak gebleven. Desondanks is er voor iedereen deze ene waarheid: Iedereen wenst geliefd te zijn…

Tijdens mijn lange stadswandeling moest alles nog bezinken: de persoonlijke overwinning van mijn deelname, het gevoel van behoren, de teleurstelling van mijn stilzwijgen, de eenzame afloop. Alles is toch niet hetzelfde gebleven? Ik wandelde verder. Langs glanzende winkelruiten, scherp reflecterende stadspanden. Het zonlicht doet het grachtwater glinsteren. …In de stad, overheerst door een geladen gevoel van urgentie, als één pulserend organisme. Het verkeer flitste in het zonlicht; ik ben alleen, ergens voorbij de spanning van de straat.

Was alles echt hetzelfde gebleven? NEE! Alles is vanaf nu anders voor mij!

Plotseling zonk het in. Eindelijk. Was alles echt hetzelfde gebleven? NEE! Alles is vanaf nu anders voor mij! De wereld stopte… Een overweldigende golf tegenstrijdige emoties daalde over me heen: vreugde, ontroering met betrekking tot de deelnemers, een diep gevoel van behoren en verbintenis, verlatenheid: alles tegelijkertijd. Ik kan de tranen niet langer onderdrukken. Ze stromen onbedwingbaar. Pas nu kon ik het begrijpen, verwerken. Deze wereld wordt beheerst door heteroseksuele mensen. En ik zat ‘opgesloten’.

Ongewone gevoelens.

Als kind van een Nederlandse vader en een moeder uit voormalig Joegoslavië voelde ik me al anders: niet 100% Nederlands, máár óók niet 100% Slavisch. Echter… Ook binnen dit anders-zijn voelde ik me diep van binnen een ‘andere jongen’. Thuis had ik een goede jeugd. Buitenshuis was het niet altijd goed. Mijn schoolomgeving was niet echt bevorderlijk voor mijn gevoelsleven, noch voor mijn seksuele ontwikkeling: er verschenen al tekenen dat heteroseksuele mensen mijn emotionele beweegredenen niet bepaald begrepen. Bovendien was er al geen sprake van respect of acceptatie voor anders geaarde mensen. Als je je al gedistantieerd voelt maakt deze problematiek je nog meer wantrouwend en onzeker.

Er was dit onvervulde verlangen om emotioneel en lichamelijk te verkennen wat liefde is. Knuffels hadden mij oneindig veel meer kunnen leren dan rekensommen. Maar in plaats daarvan ondervond ik (of zag ik om mij heen): pestgedrag, onbegrip, distantie. En vanaf mijn tienertijd: competitie en een voortschrijdend onbegrip. Door pesterijen en verdrietige ervaringen kwam ik -lang- helemaal niet toe aan mijn gevoelens begrijpen. De momenten van intieme betrekkingen: te vluchtig én vruchteloos. Ik klapte ook telkens dicht. Alles werd tevens beheerst door hen die bepaalden wat hoort én wat niet. Ik paste al nergens bij:

“O, je bent niet helemaal Nederlands. Ik dacht al”.

Alles voelde óók onveilig op een dieper niveau: onder een microscoop gelegd worden om zo vast te stellen dat ik een ‘afwijkend persoon’ zou zijn, en geen ‘mens’. Zo ervaarde ik dat. Dat “anders” zijn niet hoort: jongens en meisjes verschillen van elkaar, ze zijn niet “hetzelfde”, mogen niet “hetzelfde” doen of voelen. Zoals het oude cliché: jongens moeten blauw kiezen, wánt roze of paars zijn meisjesachtig. Dat jongens altijd op meisjes vallen, een relatie beginnen, later misschien trouwen en dan samen kinderen krijgen (de heteroseksuele norm). Zoals de ignorante zwetsers die godsdiensten misbruiken om te verkondigen dat de ‘Goede Heer’ mannen en vrouwen geschapen heeft voor elkander. Ben ik niet evengoed geschapen door diezelfde Goede Heer, wijsneuzen? Wat een BULLSHIT! En dan is er nog de andere verwachting: dat je maar op één geslacht kan vallen (de monoseksuele norm). Ben ik dan “fout” om dat ik op beide genders verliefd werd? Is dat abnormaal? Losbandig? Ontspoord?

Herinner je nog dat beeld van de maan bij mijn aankomst? Wat maakt dít symbool voor vrouwelijkheid bij uitstek, voor mij zo belangrijk om het zo expliciet te vermelden? Haar cyclus van verborgen en onthuld worden… Precies zó toonde ik mijn innerlijke vrouwelijkheid, of verborg het onvrijwillig: want begrepen of geaccepteerd werd dit nooit (zodat ik innerlijk verdeeld raakte). Dat ik me perfect voel in mijn lichaam wil niet zeggen dat ik gediend was, en gediend ben, van die androcentrische [1] oppressie, deze maansverduistering.

Schijntolerantie.

Wat men niet wil begrijpen is dat “dé jongen” of “hét meisje” helemaal niet bestaat. Door al dat zwart/wit denken ziet men niet eens andere identiteiten. Mensen worden miserabel simpelweg door de dwang om iedereen in hetzelfde keurslijf te duwen. De maatschappij weet niet, of weet het wél maar wilt het niet (in)zien. Het is een feit dat dingen nog altijd niet zijn rechtgezet. Lhbtqia+ leerlingen in het voortgezet onderwijs worden vaker gepest dan heteroseksuele (cisgender) leerlingen, zowel door medeleerlingen als docenten en ondersteunend personeel. De sociale veiligheid van lhbtqia+ leerlingen is minder goed dan voor andere groepen leerlingen. Als het pesten vanwege seksuele geaardheid eenmaal is begonnen is de kans om hieruit te ontsnappen aanzienlijk kleiner dan voor heteroseksuele jongeren. In 2015 kwam zelfdoding vaker voor bij lhbtqia+ jongeren. Ook hebben zij een negatief zelfbeeld [2]. Of ze uiten zich helemaal niet: ze verbergen hun ware gevoelens. Deze situatie doet me exact denken aan mijn eigen jeugd in de late jaren zeventig en jaren tachtig. Zodra van de ‘norm’ afgeweken werd vertoonde men lompheid en een compleet gebrek aan inzicht dat jeugdervaringen een grote impact hebben op iemands latere leven.

In de Nederlandse samenleving, offline en online, circuleren haatdragende berichten die de lhbtqia+ emancipatie verdacht maken. Lhbti+ mensen worden bijna standaard als ‘geestesziek’ of ‘abnormaal’ bestempeld in zulke narratieven. Maar een narratief dat het meest populair is en zienderogen is toegenomen sinds 2017 is dat lhbtqia+ emancipatie onderdeel zou zijn van een ‘opgedrongen agenda’ (56% van de anti-lhbti+ berichten in 2023!) [3]. Op sociale media werd er gereageerd op 3FM Pride met opmerkingen als: “Blijf van onze kinderen af!”, een geluid dat duidelijk afkomstig is van heteronormatieve familiewaarden uit conservatieve stromingen in de VS, die sympathie willen oogsten voor hun schijnheilige retoriek voor het beschermen ‘van de kinderen’ door de lhbtqia+ gemeenschap te verbinden met pedofilie. En…Wie zou ook tegen de bescherming van ONZE kinderen zijn? Ikzelf kan me overigens een hele andere jeugd herinneren, waarin ik mezelf bestudeerd of bedreigd voelde door bepaalde basisschoolleraren en slecht opgevoede klasgenoten (inclusief op het voortgezette onderwijs). Gelukkig heb ik die tirannie overleefd! En nee: ik ga dat nimmer vergeven.

De Europese ziekte van anti-lhbti+ retoriek is onlosmakelijk verbonden aan christelijk fundamentalisme, en universeler dan de VS en West-Europa. Laat ik dieper ingaan op voormalig Joegoslavië. Volgens het World Value Survey was in 2000 tenminste 70% van de bevolking in Servië, Bosnië-Herzegovina, en Kroatië van mening dat homoseksualiteit nooit toelaatbaar is (onthoud: maatschappelijke waarden veranderen in de regel niet in een paar decennia!). Op 28 augustus 2022 vond een massale demonstratie plaats in Belgrado om de Europride tegen te houden [4]. Dit zijn enkele illustraties die het blijvende belang van Pride-marsen in Europa benadrukken.

Nieuwgeboren dageraad.

Wie of wat was ik in mijn jeugd? Een vleugellamme vlinder van ongeadresseerde emoties. Wat kon ik aanvangen met mijn romantische aantrekking tot een heteroseksuele kalverliefde, als ‘derde wiel’? (Schooljaar 1986-1987). Zo leerde ik afstand te behouden: me te ‘gedragen’, mijn inclinaties doodgezwegen – niet dat deze oppressie geholpen heeft om zelf een relatie te krijgen! -. Slechts een dromer op pleinen, vol seksuele verlangens, aangewakkerd door de Adonis van de klas, en de Venus uit de ander (1997).

Hoe zit het dan met mijn verborgen gehouden gevoelens? Hoe geeft men een plek aan iets dat verwaarloosd is? De oplossing voor deze situatie… Omarmen wie ik ben en nadenken over hoe ik vorm kan geven aan mijn zelfacceptatie. Het is zoveel “veiliger” of “gemakkelijker” om in de sluimertoestand van verborgenheid te blijven. Je beseft dat je deel uitmaakt van de bi+ gemeenschap, zo divers en veelkleurig. Zonder onrealistische verwachtingen van jezelf of anderen: verwacht geen ‘gouden bergen’. Er zijn eerder ‘gouden bruggen’ die je kunt oversteken naar zelfontdekking en interactie in reeds bestaande netwerken. Onzichtbaarheid is als het inhouden van de levensadem. Het is zo dat ieder moment dat je je adem inhoud je niet louter stopt met ademhalen. Je leven staat stil. Je anticipeert op een ontwaken. Een nieuwe dageraad.

Lastige geheimen.

Ik wist dat ik al mijn belevenissen aan mijn vriendin moest vertellen, maar vreesde haar af te stoten. Deze angst bleek achteraf gezien onterecht. Mijn vriendin begrijpt en accepteert het wel, maar is bang om mij te verliezen. Ze dacht dat ze in een stabiele relatie zat. De daaropvolgende maanden waren dan ook heftig en stormachtig voor haar. Al jaren gaf ik hints dat ik biseksueel was. Echter… De significantie wist ik niet over te brengen. Nu barstte de dam… Niet alleen met het verslag van mijn uit-de-kast komen bij gelijken, máár ook nog eens alle opgekropte emoties en wensen die mijn goede oordeel verduisterden. In mijn innerlijke gevoelswereld verzonken, vol passies voor anderen -vooral mannen-, had ik geen oog voor haar gevoelens. Ze schrok toen ik herhaaldelijk mijn seksuele wensen onthulde met ongemakkelijke vragen die haar overvielen. Overweldigd door onderdrukte gevoelens verwoordde ik die opgekropte wensen. Ze was van slag omdat ik haar confronteerde en voor het blok zette met vragen die haar van streek maakten: “ Wat vind je van dit? Wat vind je ervan als ik dít of dát wil doen, of wens te doen,” etc. etc. Het was overrompelend… Ik zag haar ontreddering niet. Ze voelde zich onzeker, onbegrepen, omdat ik lichtvaardig over haar gevoelens heenstapte. Ze voelde zich niet meer verbonden. Momenteel werken we weer aan ons saamhorigheidsgevoel, want we willen elkaar absoluut niet kwijt.

Over wat voor gender het ook gaat: vreemdgaan is vreemdgaan. Je kunt óók niet je eigen gevoelens censureren, maar als je hiermee je vaste partner op een ontactische wijze kwetst dan is dat niet bevorderlijk voor een relatie. Opgekropte emoties die nooit openlijk besproken zijn kunnen onbeheersbaar blijken. Plotseling leek het of ik me moest gaan bewijzen. Maar is mijn nieuw verworven openbaarheid automatisch een licentie voor een nieuw verworven “vrijheid”? Zo leek het dat ik mijn relatie niet gewaardeerd had, terwijl dat niet het geval is… Ik had leren ademen, maar nu ademde ik niet. Ik hijgde alleen maar. Kom op adem! Je kunt niet je innerlijke gevoelswereld verzwijgen. Maar je hoeft er niet per se naar te leven; er zijn geen (gemakkelijke) “oplossingen”.

De Barricaden opgaan.

Vorig jaar klonk er door het gehele land klonk een tegengeluid tijdens Paarse Vrijdag: vele Middelbare scholen wensten het te vervangen door een ‘Be Yourself-dag’ en de kleur paars te vervangen met zwarte (lees: rouw/graf) kleding! Kan dít de bedoeling zijn: de enige dag om stil te staan bij lhbtqia+ acceptatie en emancipatie, substitueren door heteroseksistisch gemotiveerde contra-propaganda?

Het was voor mij een logische ‘volgende’ stap, om in Berlijn de gedenktekens van de lhbt-slachtoffers van het nazi regime te bezoeken. Dat er verschrikkelijke dingen in het verleden hebben plaatsgevonden kan ik niet los zien van het heden. Het krijgt voor mij nog meer urgentie vanwege de huidige opleving van lhbtiqa+ haat.

Schendingen van de rechten van één van ons zijn per definitie schendingen van de rechten van ons allen. Al de genoemde problemen zijn geen obstakels maar uitdagingen: met één gezamenlijke stem zoeken we erkenning, terwijl we onze vrijheid verkondigen. Wat individuele participatie inhoudt op een gegeven moment? Het is boven alles, een uiting van betrokkenheid. Je moet de beslissing zelf nemen. Niets hoeft. Alles mag. Het enige dat niet mag is dat anderen je daarvoor veroordelen.

Liefs,

(Een bi-etnische, biseksuele man, met een sterke vrouwelijke kant).

Noten

[1] Een onredelijke nadruk op masculiniteit of het mannelijke perspectief.
[2] Ervaringen en aanpak van pestgedrag tegenover lhbtiqa+ jongeren (…), zie: Bibliografie.
[3] ‘Tijd voor geweld tegen deze lui’, in: De Groene Amsterdammer, nr.36, (6 september 2023), zie: Bibliografie.
[4] In een volgend stuk ga ik hier uitgebreider op in.

Bibliografie.

ook interessant…

Expositie Bi+ en Relaties

Expositie Bi+ en Relaties

8 april 2025

ontwikkeld naar aanleiding van de verkenning ‘Bi+ mensen en relatiediversiteit’, met ervaringsverhalen van bi+ mensen rondom dit thema.

Lees meer