Labels voor jezelf kunnen kracht geven

Aisha (zij/haar) is vrijwilliger bij Bi+ Nederland. Ze is onderdeel van Team Kennis en Team Diversiteit & Inclusie. Daarnaast helpt ze ook mee met het organiseren van de jaarlijkse Bi+ Dag.

“Wie ben ik?” Een vraag die we onszelf allemaal wel eens hebben gesteld. Zoals over seksuele oriëntatie: tot wie voel ik mij aangetrokken en hoe noem ik dat dan? Maar er zijn meer onderdelen van identiteit waar deze vraag over kan gaan. En als je eenmaal de deur open hebt gegooid voor het ene, welke andere deuren zijn er dan nog meer? Identiteitsontwikkeling: een belangrijk thema voor bi+ mensen en Bi+ Nederland. Voor mij was het een persoonlijke zoektocht, waarmee ik meer moed en rust heb gevonden.

Door Aisha Sie

Labels voor jezelf kunnen kracht geven

Als puber was ik er he-le-maal klaar mee: opzouten met al die labels. Als geboren en getogen Nederlandse van Chinees-Indonesische afkomst had ik genoeg ervaring met aannames die over mij heen werden gestort van buitenaf. Ik was direct herkenbaar als “anders” dus ik had maar te dealen met dat label. En vooral met de interpretatie die andere personen daarbij hadden. Dus in mijn rebelse tienerjaren besloot ik “gewoon mezelf” te zijn, een poging om anderen hun labels teniet te doen.

Pas veel later realiseerde ik mij: iets benoemen maakt het herkenbaar en tastbaar. Voor jezelf, maar ook voor anderen. Dat geldt voor heel veel dingen, maar zeker ook voor identiteit. Door iets wat jij persoonlijk ervaart een concreet woord te geven, ben jij niet alleen met die ervaring. Dat woord helpt om dat deel van jezelf uit te leggen aan een ander zonder het wiel opnieuw te hoeven uitvinden hoe je dat omschrijft.

Oftewel: taal is kracht. “Al die letters” in de queer gemeenschap zijn een weergave van onze taal, onze gedeelde woordenschat. Die woordenschat is ons geschenk van empowerment aan elkaar om onszelf en anderen te herkennen én erkennen. Zo zien jonge vrouwen zichzelf steeds vaker niet meer als hetero en gebruiken allerlei labels, blijkt uit recent onderzoek in het Verenigd Koninkrijk. En het vermoeden is: mogelijk lukt dit juist door die snelle ontwikkeling van taal rondom seks en seksualiteit.

Over dit ontzettend interessant onderzoek volgt binnenkort een apart artikel!

Queer genoeg
Mijn zoektocht naar identiteit met bijbehorende taal vond vooral plaats in de zomer van 2019. Al tientallen jaren beschouwde ik mezelf als “een beetje bischierig” maar ook “niet echt queer”, alleen maar een “ally”. Ik had namelijk nul praktijkervaring met vrouwen, alleen mijn huidige partner – een cis hetero man. Maar vlak voor mijn 35e verjaardag, ging ik toch op zoek naar andere vrouwen met datzelfde gevoel. Google bracht mij naar een blog waarin ik las (vertaald uit het Engels):

“Dit is het belangrijkste wat ik heb geleerd: ik bepaal zelf wat ik voel en hoe ik dat voel. Ook al ben ik samen met een man, dat betekent niet dat ik vrouwen niet leuk kan vinden. En hoe kan ik weten dat ik vrouwen leuk vind zonder dat ik intiem ben geweest met een vrouw – tja, ik vond jongens leuk voordat ik er eentje had gezoend. Waarom kan ik meiden niet leuk vinden zonder er eentje te zoenen? Ik heb geen zij-aan-zij vergelijking nodig om te weten tot wie ik mij aangetrokken voel.”

Bam. Dat was ik ook. Zo kwam ik de term “bi+” tegen via Bi+ Nederland, met meer mensen die deze ervaring deelden. Daardoor vond ik de moed om te zeggen: ja, ik ben bi+.

En voor mij was dat op dat moment genoeg: andere mensen zoeken wellicht meer specifieke termen zoals panseksueel. Maar juist de openheid van bi+ als parapluterm voor iedereen die valt op meer dan één geslacht, met alle ruimte voor diversiteit daarbinnen, voelde voor mij juist goed.

 …en toch…
Zomer 2022. Drie jaar lang bleef stiekem meer aan mij knagen. Bi+ was toch niet helemaal genoeg, want dat zegt alleen iets over: tot wie voel ik mij aangetrokken? Ik kwam een nog bredere woordenschat tegen die mij weer deed nadenken. Op de (Engelstalige) AVENwiki vond ik namelijk woorden die het aseksualiteit spectrum omschreven, waarmee ik mijzelf een nieuwe vraag stelde: hoe(veel) voel ik mij aangetrokken en op basis waarvan? En op de (ook Engelstalige) Gender Wiki vond ik woorden die het gender spectrum omschreven, waarmee ik mijzelf ook de vervolgvraag stelde: welk gender ben ik zelf nou eigenlijk?

Die woorden hielpen mij enorm, omdat ik vóór deze zoektocht altijd al het gevoel had van “anders” zijn, meer dan hetgeen waar anderen mij mee bestempelden. Allemaal dingen die ik onder het “gewoon mezelf” had gestopt. Maar omdat ik het zo vaag had gehouden wegens de aannames van anderen, had ik het ook vaag gehouden voor mijzelf. Het benoemen van deze onderdelen van wie ik ben gaf mijzelf kracht: er is geen grotere kennis dan zelf-kennis.

Voor mij zijn deze labels geen hokjes

Dus: wie ben ik?
Eerst even dit: wie weet hoe onze gedeelde woordenschat zich verder ontwikkelt in de toekomst. Misschien kom ik dan nóg betere woorden tegen. Maar voor nu ben ik een Nederlandse bi+ gray-ace demigirl (zij/haar) van Chinees-Indonesische afkomst. Zowel “gray-ace” als “demigirl” (Engelstalige links) bevinden zich ergens tussenin op respectievelijk het spectrum van aseksualiteit en het gender spectrum: breaking the binary op meerdere vlakken. Dat was voor mij mogelijk omdat bi+ zijn al de binaire monoseksualiteit (“je bent hetero óf je bent homo”) doorbreekt: dit gaf mij de ruimte om ook andere binaire aannames ter discussie te stellen.

Voor mij zijn deze labels geen hokjes: het een sluit het ander niet uit. Het zijn omschrijvingen van verschillende onderdelen van mijzelf. Daarom geeft het mij een mate van innerlijke rust om ze te hebben, om mezelf op dit diepgaande niveau te kennen. Ik hoop dat meer mensen deze rust kunnen vinden door op zoek te gaan naar woorden die bij hen passen.

Labels met aannames van anderen ontnemen onze kracht, maar labels voor jezelf kunnen juist kracht geven. Dat is wat de kracht van taal zou moeten zijn.

Meer weten over aseksualiteit: NOA – Nederlandse Organisatie Aseksualiteit 
Meer weten over genderdiversiteit en non-binair zijn: Transgender Info

ook interessant…

terugblik bi+ boot 2024

terugblik bi+ boot 2024

Na een regenachtige editie vorig jaar, voer de Bi+ Boot dit jaar met een vrolijk zonnetje door de Amsterdamse grachten. Passend bij het thema van Pride Amsterdam (Together), was...

Lees meer
bi+ pride

bi+ pride

Halverwege de lente beginnen door het hele land lokale Prides. Denk aan jaarlijkse terugkerende evenementen zoals Roze Zaterdag, Roze Woensdag en Roze Maandag, maar ook begrippen...

Lees meer