Anouck de Jong, masterstudent Humanistiek aan de Universiteit voor Humanistiek, deed een stage van een half jaar op het gebied van kennisontwikkeling en pleitbezorging bij Bi+ Nederland. In haar masterthesis onderzocht ze de levensverhalen van bi+ vrouwen tussen de 55 en 70 jaar oud.
Lees over de ervaringen van bi+ vrouwen uit de ‘Pride Generatie’ en wat o.a. de tweede feministische golf voor hen betekende. Over de gelaagdheid van bi+ zijn. Over hopen op meer vrijheid voor toekomstige generaties om zichzelf te zijn, zonder dat seksualiteit en gender de hoofdrol spelen. Over verlangen naar verhalen en het vinden van taal.
Door Anouck de Jong
Bi+ oriëntaties worden soms beschreven als ‘de onzichtbare seksualiteit’. Vanuit de nieuwsgierigheid hoe dit is gekomen, ben ik dit onderzoek begonnen. Hierbij is het belangrijk te begrijpen dat seksuele identiteit geen vaststaand gegeven is, maar wordt beïnvloed door de samenleving en cultuur waarin iemand leeft. Verhalen spelen een grote rol in hoe seksuele identiteit wordt waargenomen en ervaren. Dit onderzoek richtte zich op de verhalen van bi+ vrouwen uit de ‘pride generatie’. De pride generatie, bestaande uit mensen die volwassen werden in de late jaren ’60 en begin jaren ’70, staat bekend om hun openheid over seksuele ervaringen, in tegenstelling tot eerdere generaties. Dit reflecteert een veranderende dynamiek in de manier waarop seksualiteit wordt besproken en ervaren. Zij zijn nu tussen de 55 en 70 jaar oud. Tijdens hun opvoeding en volwassen worden waren verhalen over hetero- en homoseksualiteit dominant aanwezig. Ik onderzocht hoe hun seksuele identiteit zich ontwikkelde in een tijd waarin er nog weinig taal was om te praten over de bi+ ervaringen en hoe dit hun leven heeft beïnvloed. De centrale vraag die ik stelde was: hoe passen hun persoonlijke verhalen over wie ze zijn bij de heersende opvattingen in de maatschappij? Hoe kun je jezelf begrijpen als er nog geen taal is om over je ervaringen te praten? Ik heb dit onderzocht aan de hand van tien diepgaande interviews.
de tweede feministische golf
Voor deze vrouwen was het idee dat heteroseksualiteit de norm was, niet passend met hun ervaring. Hierdoor moesten ze omgaan met verwachtingen die niet overeenkwamen met hun eigen gevoelens en ervaringen. Als reactie hierop zochten ze naar andere verhalen waarmee ze zich beter konden identificeren. De vrouwen vonden dit voornamelijk in de tweede feministische golf. Elke deelnemer had een relatie met de vrouwenbeweging en de emancipatie van lesbische vrouwen. In deze periode waren er veel vooroordelen en soms ook argwaan tegenover bi+ oriëntaties. Dit werd zowel weerspiegeld in de reacties van anderen als soms in hun zelfbeeld. Hierdoor bleek dat, hoewel er meer vrijheid werd ervaren in het verhaal van de tweede feministische golf, bi+ als een reële optie nauwelijks werd overwogen. In hun persoonlijke verhalen wisselden ze vaak tussen een hetero en lesbisch zelfbeeld tijdens deze periode.
In de levensverhalen kwam goed naar voren hoe gelaagd en divers de geleefde ervaringen echt bleken te zijn. Bi+ vrouwen uit de pride generatie uiten hun seksuele en genderidentiteit op diverse manieren, waarbij ze uiteenlopende en complexe afwegingen maken tussen zelfbenoeming, gedrag en aantrekking. De levensverhalen laten zien dat bi+ oriëntaties, hoewel vaak als onzichtbaar beschouwd, juist gekenmerkt worden door flexibiliteit, speelsheid, vrijheid en strijdbaarheid in het vormgeven van identiteit. Dat er niet één duidelijk verhaal beschikbaar was voor bi+, betekent dus niet dat er geen betekenisvolle verhalen over bestaan in Nederland. In de thesis kun je uitgebreid ervaringsverhalen lezen over hoe dit voor de tien personen precies is gelopen.
‘bi+ oriëntaties worden juist gekenmerkt door flexibiliteit, speelsheid, vrijheid en strijdbaarheid in het vormgeven van identiteit.’
Opvallend was hoe gender voor veel van deze vrouwen een belangrijk aspect was in hun beleving van seksualiteit. Ze benadrukten de verbinding tussen hun ervaringen met biseksualiteit en gender. Vaak lag de nadruk op genderexpressie en het doorbreken van traditionele genderstereotypen. Voor de toekomst wensen ze dat de volgende generatie zich vrijer voelt om zichzelf te zijn, zonder dat seksualiteit en gender een prominente rol spelen in hun levensverhaal. Ze benadrukken dat dit aspect er gewoon mag zijn, zonder dat het extra nadruk zou moeten krijgen. Tegelijkertijd blijft de behoefte aan verhalen die de mogelijkheden en diversiteit vergroten, zodat elke ervaring een plek krijgt in taal.
Als je geïnteresseerd bent in het lezen van de masterthesis, stuur een e-mail naar anouck@biplus.nl.
